سهم الارث چیست؟ نحوه تقسیم ارث

سوالات مطرح شده
شنبه 31 شهریور 1403 نظرات(10) مطالعه 3 دقیقه

در صورتی که شخصی فوت کند و اموالی داشته باشد، اموال آن به وارثان خواهند رسید. به اموالی که بعد از فوت کسی به جا می‌مانند، ارث یا ترکه گفته می‌شود. اموالی که از شخصی که فوت می‌کند به جا می‌ماند، بین تمام وارثان آن تقسیم می‌شود و در واقع هر وارث سهمی دارد که به سهم هر ورثه، سهم الارث گفته می‌شود. ما در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که سهم الارث چیست؟ و میزان سهم الارث هر ورثه چگونه تعیین می‌شود.

قانون با توجه به نسبتی که هر فرد با متوفی دارد، میزان سهم الارث آن را مشخص می‌کند. تقسیم ارثی که به جا مانده است قوانین و رویه خاص خود را دارد، بنابراین هر شخص تنها می‌تواند به میزانی ارث دریافت کند که قانون آن را مشخص نموده است. همچنین همه دارایی‌های منقول و غیرمنقولی که از متوفی باقی می‌ماند شامل ارث می‌شود که باید با توجه به سهمی که وارثان دارند بین آن‌ها تقسیم شوند.

اما نکته‌ای که وجود دارد این است که میزان ارث برخی از وراث به صورت دقیق مشخص شده است و آن‌ها می‌توانند با توجه به اموال به جا مانده، آن‌ها را از آن خود کنند. اما سهم الارث برخی از وارثان نیز به صورت دقیق مشخص نشده است که برای محاسبه آن باید انحصار ورثه صورت گیرد

منظور از سهم الارث چیست؟

در پاسخ به سوال سهم الارث چیست؟ می‌توان اینگونه توضیح داد: شخصی که اموالی داشته باشد و فوت کند، اموال آن به فرزندان و وارثان آن به ارث خواهند رسید. ارثیه شامل همه دارایی‌های فرد متوفی از جمله زمین، خانه، باغ، حساب بانکی و سایر دارایی‌ها است. افرادی که به آن‌ها ارث تعلق می‌گیرد نیز شامل پدر و مادر، فرزندان و افراد نزدیک فرد متوفی می‌شوند.

به میزان سهمی که هر وارث از اموال به جا مانده از متوفی دریافت می‌کند، سهم الارث گفته می‌شود. میزان سهم الارث هر وارث را قانون مشخص می‌کند و میزان آن نیز با توجه به نسبت وارث به متوفی متفاوت است. 

قانون سهم الارث

قانون به همه مسائل و امور از جمله ارث و نحوه تقسیم آن به صورت کامل پرداخته است. همانطور که گفته شد برای تقسیم ارث باید ابتدا مخارج مراسم، وصیت‌ها و بدهی‌های متوفی پرداخت شوند، سپس نسبت به تقسیم ارث اقدام کرد. اما در بسیاری از موارد میان وارثان اختلاف و مشکل به وجود می‌آید که قانون سهم الارث به صورت اختصاصی به نحوه تقسیم ارث و حل اختلافات پرداخته است.

در مورد سهم الارث نیز در سوره نسا به آن پرداخته شده است. همچنین قانونی که ناظر بر نحوه تقسیم سهم الارث است، قانون مدنی بوده و در این قانون به همه جوانب تقسیم ارث پرداخته شده است. در قانون مدنی در مواد و بندهای مختلفی به سهم الارث پرداخته شده است که از مورد 861 تا 942 را شامل می‌شود.

با استناد به این قوانین بسیاری از اختلافات و مشکلات ارث برطرف شده است. درصورتی که مشکل و اختلافی در تقسیم ارث با وجود آید نیز می‌‌توان از وکیل ارث کمک گرفت. زیرا وکیل ارث به همه قوانین سهم الارث آشنایی دارد. 

سهم الارث چیست

نحوه تقسیم سهم الارث

هم روابط نسبی یعنی رابطه‌ای که به واسطه نژاد و خون مشترک است و هم رابطه سببی، یعنی رابطه‌ای که به واسطه مواردی مانند ازدواج صورت می‌گیرد، شامل ارث می‌شوند. اما همانطور که گفته شد، نحوه محاسبه و تقسیم سهم ارث هر وارث با توجه به نسبت آن به متوفی مشخص می‌شود که ما در ادامه به همه نسبت‌ها و اولویت آن‌ها خواهیم پرداخت.

سهم الارث روابط سببی

سهم الارث به روابط سببی نیز تعلق می‌‌گیرد. روابط سببی یعنی رابطه زن و شوهری که به واسطه ازدواج به وجود می‌آید. در ادامه به سهم الارث زن و مرد که رابطه سببی هستند خواهیم پرداخت.

  • سهم الارث زن یا زوجه

سهم الارث زوجه یا زن مردی که فوت شده است، باتوجه به فرزند داشتن یا عدم وجود فرزند مشخص می‌شود. در صورتی که مرد فرزند داشته باشد میزان سهم الارث زن یا زوجه، یک هشتم خواهد بود. اما در صورتی که مرد فرزند نداشته باشد، زن به میزان یک چهارم از عین اموال منقول و یا اموال غیر منقول را به ارث خواهد برد.

  • سهم الارث مرد یا زوج

سهم الارث مرد از اموال زن نیز با توجه به فرزند داشتن یا عدم فرزند داشتن زن مشخص می‌شود. اگر زن فرزند داشته باشد، مرد یا زوج یک چهارم از اموال او را به ارث خواهد برد و در صورتی که زن فرزندی نداشته باشد، شوهر او یک دوم از اموال او را به ارث خواهد برد.

سهم الارث روابط نسبی

علاوه بر روابط سببی، روابط نسبی نیز شامل ارث می‌شوند. روابط نسبی با توجه به قانون مدنی در سه طبقه قرار می‌گیرند که در ادامه به این سه طبقه و نحوه محاسبه سهم الارث آن‌ها خواهیم پرداخت.

  • سهم الارث طبقه اول (پدر و مادر و فرزندان، نوه‌ها)

طبقه اول روابط نسبی شامل پدر، مادر، فرزندان و نوه‌ها می‌شود.اما نحوه ارث بردن وارثان این طبقه بر اساس نزدیکی آن‌ها به متوفی اولویت بندی می‌شود‌. برای مثال اولویت اول با پدر و مادر و فرزندان است و در صورتی که آن‌ها در قید حیات باشند و ارث به آنها تعلق بگیرد، نوه‌ها مشمول ارث نمی‌شوند. نکته مهمی که وجود دارد این است که در صورت وجود ورثه طبقه اول، ورثه طبقات دوم و سوم، مشمول ارث نخواهند شد.

  • سهم الارث طبقه دوم ( اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آن‌ها)

طبقه دومی که مشمول ارث می‌شوند، زمانی می‌توانند ارث دریافت کنند که هیچ یک از وراث طبقه اول وجود نداشته باشد. طبقه دومی که مشمول ارث می‌شوند اجداد یعنی پدربزرگ و مادربزرگ، برادر و خواهر وارث و فرزندان آن‌ها می‌شوند. در این طبقه نیز اولویت‌هایی وجود دارد که اجداد یعنی پدربزرگ و مادربزرگ و برادر و خواهران در اولویت قرار دارند و در صورتی که آن‌ها ارث ببرند، فرزندان آن‌ها مشمول ارث نخواهند شد.

  • سهم الارث طبقه سوم (عمه، خاله، عمو و دایی)

در صورتی که هیچ یک از وراث طبقه اول و طبقه دوم وجود نداشته باشد، طبقه سوم یعنی عمه، خاله، عمو و دایی و فرزندان آن‌ها شامل سهم الارث می‌شود. در این وضعیت نیز فرزندان این طبقه در اولویت قرار ندارند و در صورتی که به پدر و مادر آن‌ها ارث برسد، فرزندان سهمی از ارث نخواهند برد.

نحوه تقسیم سهم الارث

نکات مهم محاسبه سهم الارث

محاسبه سهم‌الارث به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی و تفاوت‌های خانوادگی نیازمند توجه به نکات مختلفی است. در اینجا چند نکته مهم در محاسبه سهم‌الارث را بیان می‌کنیم:

  1. اولین قدم در محاسبه سهم‌الارث شناسایی وراث و طبقات ارث است. وراث طبق قوانین ارث از دو طبقه عمده تشکیل می‌شوند: طبقه اول شامل فرزند، همسر و والدین است، در صورتیکه طبقه اول در قید حیات نباشند، ارث به طبقه دوم شامل خواهران و برادران، عموها و دایی‌ها و دیگر خویشاوندان نزدیک می‌رسد. سهم هر کدام از این افراد بسته به نسبت نزدیکی به متوفی متفاوت است.
  2. قبل از تقسیم ارث، باید تمامی دیون و بدهی‌های متوفی از دارایی‌های او کسر شود. این بدهی‌ها شامل قرض‌ها، مالیات‌ها، هزینه‌های دفن و دیگر تعهدات مالی است. تنها پس از کسر این بدهی‌ها، دارایی باقی‌مانده بین وراث تقسیم می‌شود. برای مثال مهریه زن نیز یکی از بدهی‌های متوفی محسوب می‌شود که در صورت عدم پرداخت آن در زمان حیات، باید بعد از فوت از اموال باقی مانده متوفی پرداخت شود. ارثیه به همه وارثان متوفی تعلق خواهد گرفت و نمی‌توان وارثی را از دریافت ارث محروم کرد.
  3. اگر متوفی قبل از فوت وصیت‌نامه‌ای تنظیم کرده باشد، باید توجه داشت که وصیت او در حدود یک سوم دارایی قابل اجرا است و نباید حقوق وراث را نقض کند. همچنین اگر متوفی بخشی از دارایی خود را به صورت هدیه و بخشش به دیگران داده باشد، این بخشش‌ها در برخی موارد ممکن است جزو دارایی متوفی حساب شده و در محاسبه سهم‌الارث لحاظ شوند.
  4. حقوق همسر در ارث به این بستگی دارد که متوفی فرزند داشته باشد یا خیر. اگر متوفی فرزند داشته باشد، همسر او یک هشتم از دارایی همسرش را به ارث می‌برد، اما در صورت نداشتن فرزند، همسر می‌تواند نیمی از دارایی را به ارث برد.
  5. مهمترین نکته در تقسیم ارث، رعایت عدالت است. تقسیم ارث باید با دقت و انصاف انجام شود تا از بروز اختلافات میان وراث جلوگیری شود. در برخی موارد، ممکن است وراث برای تقسیم ارث نیاز به کمک کارشناسان حقوقی داشته باشند. 

نتیجه‌گیری

در این متن به سوال سهم الارث چیست؟ پاسخ دادیم که به میزان ارثی که به هر یک از وراث فرد متوفی تعلق می‌گیرد، سهم الارث گفته می‌شود. در مورد محاسبه و نحوه تقسیم ارث و قانون تقسیم ارث نیز توضیح دادیم که با توجه به نسبت هر شخص با متوفی مشخص می‌شود. قانون تقسیم ارث نیز مطابق با قانون مدنی است و به صورت کامل به همه مسائل و قوانین ارث و میزان سهم هر فرد از ارث متوفی پرداخته است. این قانون بر اساس روابط نسبی و سببی میان متوفی و وراث، سهم هر یک از آن‌ها را مشخص می‌کند.

در این میان، محاسبه سهم‌الارث باید با دقت و طبق مراحل مشخص انجام شود، از جمله کسر بدهی‌ها و هزینه‌های متوفی، رعایت وصیت‌های او و توجه به حقوق همسر و فرزندان. در نهایت، رعایت عدالت در تقسیم ارث و حل هرگونه اختلاف میان وراث امری ضروری است تا از بروز مشکلات حقوقی و خانوادگی جلوگیری شود.

به منظور رفع اختلاف و هرگونه رسیدگی به مسائل سهم الارث، بهتر است که از وکیل ارث کمک گرفت که به همه قوانین و اصول تقسیم ارث واقف است. موسسه حقوقی معید نیز یکی از بهترین مجموعه‌هایی است که از بهترین وکلا از جمله وکیل ارث تهران  تشکیل شده است. وکلای ارث مجموعه حقوقی معید از دانش، تخصص و تجربه کافی برخوردار هستند و بهترین خدمات را در این زمینه ارائه می‌دهند.

توصیه می کنیم مقاله خیانت در تقسیم ارث را از مجموعه ما برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سهم الارث مطالعه کنید.

 

سوالات متداول

1- سهم الارث چیست؟

به میزان ارثی که به وارثان شخصی متوفی تعلق می‌گیرد، سهم الارث گفته می‌شود.

2- سهم الارث شامل چه کسانی می‌شود؟

سهم الارث شامل همه روابط نسبی و سببی می‌شود.

3- نحوه محاسبه سهم الارث چگونه است؟

نحوه محاسبه سهم الارث با توجه به نسبت و نزدیکی وارث به متوفی مشخص می‌شود.

 

ارسال نظر
اسم نویسنده
bg

دیدگاه کاربران

دیدگاه کاربران

...هیچ نظری ثبت نشده

bg

موضوعات مرتبط

contact