ماده (1) اصطلاحات به کار رفته در این دستورالعمل به شرح زیر تعریف می‌شوند: الف- سبا: سازمان بورس و اوراق بهادار. ب- بورس: شرکت بورسکالای ایران. ج- کارگزار : منظور کارگزار عضو بورس کالای ایران است. در صورتی¬که دستورالعمل عضویت بورس کالا به تصویب نرسیده باشد؛ منظور از کارگزار عضو، کارگزاری است که مجوز فعالیت بورس کالای ایران را دارد.

ماده (2) ظرف هفت روز کاری پس از پایان مهلتی که برای کارگزاران به منظور ارسال آخرین گزارش های مربوط به هر ماه تعیین شده است،بورسفرم کنترل مدارک ماهانة کارگزاری‌ را برای هر کارگزاری تکمیل می‌نماید و درصورت مشاهده هرگونه نقص، موضوع را ظرف سه روزکاری کتباً به کارگزاری مربوطه اطلاع ‌دهد. وجود هر گونه نقص در گزارش‌های مذکور براساس این فرم، به منزلة عدم دریافت گزارش توسط بورس می‌باشد. تبصرة (1):در صورتی‌که کارگزار در طول یک سال بیش از یک‌بار در ارسال گزارش‌های موضوع این ماده، مهلت‌های تعیین شده در مقررات مربوطه را رعایت ننماید، یا در ارسال گزارش های مربوط به هر ماه بیش از 15 روز تاخیر داشته باشد؛بورسموظف است موضوع را به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا گزارش نماید. تبصرة (2): محتوا و فرم کنترل مدارک ماهانه کارگزاری، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تایید ریاست سازمان تعیین و به بورس ابلاغ می گردد.

ماده (3) درصورتی‌که گزارش‌های ماهانة دریافتی موضوع مادة (2)دارای نقص نباشد، بورس حداکثر ظرف 20 روز پس از دریافت این گزارش‌ها، فرم بررسی ماهانه کارگزاری‌ها را برای هر کارگزاری،تکمیل و در صورتی‌که پاسخ به هر یک از سؤالات فرم مذکور نشان دهندۀ نقض مقررات توسط کارگزاری باشد، توضیح کارگزاری را ظرف هفت روز پس از اتمام مهلت تکمیل این فرم، دریافت و در صورت قانع‌کننده نبودن توضیحات کارگزاری، ظرف سه روزکاری بعد به همراه نظرات خود به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال می‌‌نماید. عدم دریافت یا عدم ارائه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مرجع مذکور نخواهد بود. تبصره: محتوا و فرم کنترل گزارش های ماهانه کارگزاری، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تایید ریاست سازمان تعیین و به بورس ابلاغ می¬گردد.

ماده (4) سبا قبل از آغاز هر سال، برنامۀ رسیدگی سالانه بورس را تهیه و به آن شرکت اطلاع می‌دهد. بورس می تواند نظرات اصلاحی خود را در مورد این برنامه به سبا ارائه نماید، تا در صورت تایید سبا، برنامۀ رسیدگی مطابق آن اصلاح گردد. نظرات اصلاحی قبل از تایید و ابلاغ سبا، لازم الاجرا نبوده و بورس باید مطابق برنامۀ رسیدگی که توسط سبا ابلاغ شده است، رسیدگی های خود را انجام دهد.

ماده (5) بورس در هر بازدید از دفاتر مرکزی و شعب و نمایندگی‌های کارگزاری‌ها که در برنامۀ سالانه رسیدگی پیش‌بینی شده است، فرم گزارش بازدید از کارگزاری راحداکثر ظرف مهلت دو روز کاری پس از تاریخ بازدید، تکمیل می‌نماید. درصورتی‌که پاسخ به هریک از سؤالات مطرح شده در این فرم نشان دهندۀ نقض مقررات توسط کارگزاری باشد، بورسباید توضیحات کارگزاری مربوطه را ظرف یک هفته از تاریخ تکمیل این فرم دریافت و در صورت قانع‌کننده نبودن این توضیحات به همراه نظرات بورسظرف مدت یک هفته از اتمام این مهلت به مرجع رسیدگی‌ به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا ارسال نماید. عدم دریافت یا عدم ارائه توضیحات کارگزاری مانع از ارسال این گزارش به مراجع مذکور نخواهد بود. تبصرة (1) :چگونگی و نحوۀ انتخاب دوره بررسی در فرم مذکور در این ماده و همچنین نحوۀ انتخاب کارگزاری و دفاتر، شعب و نمایندگی آنها و سایر موارد لازمدر برنامۀ سالانه رسیدگی بورس پیش‌بینی می‌شود. تبصرۀ (2) : محتوا و فرم بازدید از دفاتر مرکزی و شعب و نمایندگی های کارگزاری ها، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تایید ریاست سازمان تعیین و به بورس ابلاغ می گردد. تبصرة (3): هرگاه در فرم گزارش بازدید از کارگزاری، بررسی نمونه‌ای و تصادفی ذکر شده باشد، بورس باید کاربرگی به همین منظور تهیه نماید که در آن روش‌های رسیدگی شامل نمونه‌ها و نتایج رسیدگی به نحو کافی مستند شود وبه ضمیمة فرم مذکور در پروندة کارگزاری نگهداری گردد. سبا می‌تواند موارد مورد نظر خود را در این‌مورد به بورس اعلام نماید.

ماده (6) بورس حداکثر 20 روز پس از دریافت صورت‌های مالی کارگزاری‌ که مصوب مجمع عمومی است، فرم بررسی سالانه کارگزاری‌ها را براساس صورت‌های مالی حسابرسی شده و سایر گزارش‌ها و مدارک دریافتی، برای هر کارگزاری تکمیل می‌نماید و گزارش فعالیت هیات مدیره، حسابرس و بازرس قانونی آن کارگزاری را مورد بررسی قرار می‌دهد. در صورتیکه جواب هر یک از سؤالات مذکور در این فرم نشان دهندۀ نقض مقررات توسط کارگزاری باشد یا کارگزاری براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی از قوانین و مقررات تخلف نموده باشد، بورس ظرف هفتروز پس از پایان این مهلت توضیح کارگزاری را در خصوص هر یک از موارد، دریافت و در صورت قانع‌کننده نبودن توضیحات، به همراه نظرات خود حداکثر ظرف دو روزکاری بعد به مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزاری‌ها و مدیریت نظارت بر کارگزاران سبا، ارسال می‌نماید. تبصره: محتوا و فرم بررسی سالانۀ کارگزاری ها، متناسب با مقررات مصوب و آنچه بعداً به تصویب می رسد، به پیشنهاد معاونت نظارت بر نهادهای مالی و تایید ریاست سازمان تعیین و به بورس ابلاغ می¬گردد.

ماده (7) به منظور تقویت سیستم نظارتی و کنترل داخلی، کلیۀ بازدیدها باید توسط حداقل دو کارشناس صورت گیرد و کلیۀ فرم های موضوع این دستورالعمل و سایر گزارش های مربوط به رسیدگی-ها و بازدیدهای انجام شده توسط بورس ، باید توسط یک کارشناس تهیه و توسط کارشناس دیگر بررسی و تایید شود.

ماده (8) چنانچه بورس علاوه بر مواردی که در فرم های موضوع مواد (2)، (3)، (5) و (6) معین شده است، تمایل داشته باشد رسیدگی های دیگری برای اطمینان از رعایت مقررات از کارگزاری های عضو خود داشته باشد، باید مراتب را به سبا اعلام تا پس از تایید سبا، در فرم های مربوطه یا در دستور کار یا برنامۀ رسیدگی بورس، پیش بینی شود.

ماده (9) از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این دستورالعمل، بورس دارای اختیارات زیر است: الف) اعطای مجوز ایجاد شعبه یا نمایندگی به کارگزاری‌های عضو خود؛ ب) اعطای مجوز ایجاد تالار اختصاصیبه کارگزاری‌های عضو خود ؛ ج) اعطای حق دسترسی به سامانة معاملاتی بورس به کارگزاری‌های عضو خود؛ د) صدور مجوز برای کارکنان کارگزاری‌های عضو که گواهینامۀ لازم را دارند، جهت دسترسی به سامانة معاملاتی و ورود به محل‌های معاملات بورس؛ هـ)دریافت اطلاعات کارگزاری‌های عضو خود و مدیران و کارکنان آنها در راستای انجام وظایف محوله و ثبت آن در بانک اطلاعاتیمربوطهو به روزرسانی مستمر آن. و ) نظارت و بازرسی سرزده و نظام مند طبق برنامۀ رسیدگی؛ از شرکت های کارگزاری به منظور حصول اطمینان از اینکه کارگزاران شرایط لازم برای انواع فعالیت های موضوع بند های الف، ب، ج و د فوق را در مدت اعتبار مجوزهای مزبور حفظ می¬نمایند. ز) نظارت بر شرکت های کارگزاری به منظور اطمینان از عدم فعالیت در زمینه هایی که مستلزم اخذ مجوز است، بدون دریافت مجوز مربوطه یا پس از پایان اعتبار آن. ح ) تهیۀ گزارش های کارشناسی در خصوص شکایت مشتریان از کارگزاران ، معاملات و ناهنجاری های بازارها و هرگونه تخلفات احتمالی صورت گرفته توسط کارگزاران به درخواست سبا یا کمیته سازش کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار یا هیات داوری حسب مورد. تبصره : بورس در اجرای اختیارات موضوع این ماده ملزم به رعایت مقررات است.

ماده (10) بورس هر ماه گزارشی از وضعیت کارگزاران فعال و غیر فعال، شعبه های آن‌ها، معامله گران ایستگاه های معاملاتی، تعداد مشتریان برخط و الکترونیکی هر کارگزاری به تفکیک و حجم معاملات آنها، مجوزهای فعالیت اخذ شده یا تمدید شده و همچنین تاریخ اعتبار و اتمام کلیۀ مجوزهای فعالیت کارگزاران را حداکثر تا پانزدهم ماه بعد و همچنین هر سه ماه گزارشی از بررسی ها و بازرسی های انجام شده از شرکت های کارگزاری و دفاتر، شعبه و نمایندگی های آن‌ها را تا پایان ماه بعد تهیه و به سبا ارسال می‌نماید.

ماده (11) بورس باید به منظور اجرای اختیارات و وظایف تعیین شده موضوع این دستورالعمل، همواره نیروی انسانی صلاحیت دار کافی به تشخیص سبا استخدام، آموزش و در اختیار داشته باشد.

ماده (12) بورسمی‌تواند برای انجام موارد مذکور در این دستورالعمل از خدمات حسابرسان معتمد سبا استفاده نماید. استفاده از خدمات سایر نهادهای مربوطه حسب مورد، طبق مقررات در هر حال رافع مسئولیت بورسدر خصوص وظایف و اختیاراتی که به آن تفویض شده است، نمی باشد.

ماده (13) یک نسخه از کلیه فرم‌ها و مدارک رسیدگی بورس، در پرونده مخصوصی (بصورت دستی یا الکترونیکی) به گونه ای نگهداری می‌شودکه بازیابی آنها به سهولت امکان پذیر باشد.

ماده (14) در مواقعی که بورس در بررسی های گزارش های ماهانه، فرم گزارش بازدید از کارگزاری، بررسی گزارش های سالیانه، توضیحات کارگزاری را قانع کننده تشخیص دهد، باید موضوع را طی گزارشی حاوی دلایل قانع کننده بودن توضیحات کارگزاری با تایید مدیریت مربوطه در بورس تهیه کرده و به ضمیمۀ فرم گزارش مربوطه بایگانی نماید.

ماده (15) بورس باید یک نسخه از مقررات مصوب خود درخصوص کارگزاری‌هارا بلافاصله به سبا ارسال نماید. همچنین کلیۀ بخشنامه ها و اطلاعیه های صادره توسط بورس، باید در چارچوب اختیارات آنها بوده و هم زمان با ابلاغ به کارگزاران، یک نسخه از آن به سبا نیز ارسال گردد.

ماده (16) این دستورالعمل در شانزده ماده و هشتتبصرهدر تاریخ12/12/1392به تصویب هیات مدیره سبا رسید و از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجرا است.