‌بخش اول - تعاریف: ‌ماده 4 - استخدام در نیروی انتظامی عبارت است از پذیرفتن شخص واجد شرایط‌برای انجام خدمت در یکی از مشاغل پیش‌بینی شده در این قانون.

‌ماده 5 - شغل عبارت است از مجموع وظایف و مسؤولیتها و اختیارات مرتبط و‌مستمر که به عنوان کار واحد برای یک فرد درنظر گرفته می‌شود.

‌ماده 6 - مشاغل نیروی انتظامی به سه گروه تقسیم می‌شود: ‌الف - شغل انتظامی - عبارت است از مجموعه وظایف و اختیارات مشخصی که‌در جداول سازمان برای کارکنان انتظامی پیش‌بینی شده است. مشاغل فرماندهی جزو‌مشاغل انتظامی محسوب می‌گردد. ب - شغل کارمندی - عبارت است از مجموعه وظایف و اختیارات مشخصی که‌در جداول سازمان برای کارمندان پیش‌بینی شده است. ج - شغل مشترک - عبارت است از مجموعه وظایف و اختیارات مشخصی که در‌جداول سازمان با این عنوان تعیین شده و منحصر به کارکنان انتظامی یا کارمندان نبوده و‌قابل تخصیص به هر دو می‌باشد. ‌تبصره 1 - در مشاغل مشترک شرایط احراز شغل باید به نحوی تعیین گردد که‌شایسته‌ترین کارکنان اعم از انتظامی و کارمند منصوب گردند. ‌تبصره 2 - مشاغل انتظامی، کارمندی و مشترک با رعایت مفاد این قانون در قالب‌محلهای سازمانی در جداول سازمان مشخص میشود.

‌ماده 7 - رشته شغلی عبارت است از مجموعه مشاغلی که به لحاظ نزدیکی و‌سنخیت از نظر اطلاعات و دانستنی‌های علمی دارای محتوای مشترک باشند.

‌ماده 8 - رسته عبارت است از مجموعه رشته‌های شغلی که از نظر تخصص یا نوع‌کار یا نوع آموزش وابستگی و ارتباط نزدیک داشته باشند.

‌ماده 9 - کارکنان نیروی انتظامی کسانی هستند که برابر شرایط و مقررات مندرج در‌این قانون یا قانون خدمت وظیفه عمومی به خدمت پذیرفته می‌شوند و عبارتند از: ‌الف - پایور ب - پیمانی ج - وظیفه

‌ماده 10 - کارکنان پایور به کسانی اطلاق می‌گردد که برای انجام خدمت مستمر در‌نیروی انتظامی استخدام می‌شوند و عبارتند از: ‌الف - پایور انتظامی ب - پایور کارمند ج - پایور محصل

‌ماده 11 - پایوران انتظامی کارکنانی هستند که پس از طی آموزشهای لازم به یکی از‌درجات پیش‌بینی شده در این قانون نائل و از لباس و علائم انتظامی استفاده می‌نمایند.

‌ماده 12 - پایوران کارمند کارکنانی هستند که براساس مدارج تحصیلی و یا مهارت‌تجربی و تخصصی استخدام و بدون استفاده از لباس، درجات و علائم انتظامی به یکی از‌رتبه‌های پیش‌بینی شده در این قانون نائل می‌شوند.

‌ماده 13 - پایوران محصل کارکنانی هستند که به منظور خدمت استخدام و قبل از‌انتصاب در یکی از مشاغل مندرج در این قانون در یکی از مراکز آموزشی نیروی انتظامی یا‌سایر مؤسسات آموزشی به هزینه نیروی انتظامی مشغول تحصیل می‌باشند.

‌ماده 14 - کارکنان پیمانی به کسانی اطلاق می‌گردد که خدمت پیمانی را به صورت‌انتظامی یا کارمندی برابر مقررات مندرج در این قانون انجام می‌دهند.

‌ماده 15 - کارکنان وظیفه کسانی هستند که مطابق قانون خدمت وظیفه عمومی در‌یکی از دوره‌های ضرورت، احتیاط یا ذخیره مشغول خدمت می‌باشند.

‌بخش دوم - شرایط عمومی استخدام: ‌ماده 16 - شرایط عمومی استخدام کارکنان پایور و پیمانی به شرح زیر می‌باشد: الف - اعتقاد و التزام عملی به دین مبین اسلام. ب - التزام عملی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اعتقاد به ولایت فقیه. ج - تابعیت جمهوری اسلامی ایران. ‌د - عدم سابقه عضویت یا وابستگی به احزاب و گروههای سیاسی معارض با نظام‌جمهوری اسلامی ایران. ‌هـ - عدم عضویت یا وابستگی به احزاب و گروههای سیاسی در زمان تقاضای‌استخدام. ‌و - عدم محکومیت به محرومیت از خدمات دولتی. ‌ز - نداشتن سوء پیشینه کیفری. ح - عدم اعتیاد به مواد مخدر. ط - داشتن شرایط تحصیلی و یا تخصصی لازم برای خدمت مورد نظر. ی - دارا بودن حداقل هفده سال سن و حداکثر سی و پنج سال. ک - داشتن سلامت و توانائی جسمی و روانی متناسب با خدمت مورد نظر. ‌تبصره - مراحل استخدام و چگونگی انجام مسابقه و آزمون ورودی براساس‌آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط نیروی انتظامی با هماهنگی وزارت کشور و سازمان‌مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تهیه و با تأیید ستاد کل به‌تصویب فرماندهی کل قوا خواهد‌رسید.

‌ماده 17 - هیأت مرکزی گزینش مرکب از وزیر کشور یا معاون امنیتی و انتظامی،‌فرمانده نیروی انتظامی یا جانشین وی، رئیس سازمان عقیدتی سیاسی یا جانشین وی،‌رئیس سازمان حفاظت اطلاعات یا جانشین وی و معاون نیروی انسانی نیروی انتظامی به‌عنوان دبیر هیأت تشکیل می‌گردد و در چهارچوب مفاد این قانون وظیفه تعیین‌سیاست‌های گزینش کارکنان و تدوین دستورالعملهای مورد نیاز با همکاری سازمان‌مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و نظارت بر کار هسته‌های گزینش در نیروی انتظامی را بعهده‌دارد. هسته‌های گزینش در نیروی انتظامی توسط هیأت مرکزی تشکیل می‌گردد.

‌ماده 18 - استخدام کارکنان انتظامی برای خدمت به صورت پایور منحصراً‌براساس یکی از مقاطع تحصیلی پایان دوره‌های راهنمایی، متوسطه، کاردانی، کارشناسی،‌کارشناسی ارشد، دکترا و بالاتر انجام می‌گیرد.

‌ماده 19 - کارمندان به دو صورت ذیل استخدام می‌شوند: ‌الف - براساس مدارک تحصیلی در یکی از مقاطع پایان دوره متوسطه، کاردانی،‌کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و بالاتر. ب - براساس مهارت عملی با حداقل مدرک نهضت سوادآموزی.

‌ماده 20 - نیروی انتظامی می‌تواند زنان را با حفظ موازین اسلامی در مشاغلی که‌مستلزم به کارگیری زنان است به صورت کارکنان انتظامی یا کارمند استخدام نماید. ‌تبصره 1 - مشاغل خاص زنان و امور انضباطی آنان بنا به مورد در جداول سازمانی‌و آیین‌نامه انضباطی تعیین می‌شود. ‌تبصره 2 - کلیه کارکنان زن که در اجرای ماده (196) قانون ارتش جمهوری اسلامی‌ایران - مصوب 1366.7.7 - از وضعیت انتظامی به کارمند معادل خود تبدیل شده‌اند‌درصورت تمایل می‌توانند به وضعیت سابق اعاده شده و برابر مقررات این قانون به‌درجات متناسب نائل گردند.

‌ماده 21 - نیروی انتظامی می‌تواند به منظور تأمین نیاز سازمانی خود، داوطلبانی را‌که حداقل دارای مدرک تحصیلی پایان دوره راهنمایی می‌باشند با اخذ تعهد پنج سال‌خدمت انتظامی و یا شش سال خدمت کارمندی به صورت پیمانی استخدام نماید. تمدید‌مدت یا تجدید قرارداد مجاز نمی‌باشد. ‌تبصره 1 - استخدام کارمند پیمانی براساس تخصص و مهارت عملی، از لحاظ‌مدرک تحصیلی مشمول بند (ب) ماده (19) خواهد بود. ‌تبصره 2 - خدمت کارکنان پیمانی که خدمت دوره ضرورت را انجام نداده‌اند به‌منزله انجام خدمت دوره ضرورت تلقی می‌گردد و درصورتی که قبل از خاتمه تعهد به هر‌علت از خدمت مستعفی یا برکنار گردند برابر مقررات قانون وظیفه عمومی با آنان رفتار ‌خواهد شد. ‌تبصره 3 - نیروی انتظامی می‌تواند کارکنانی را که در حال انجام خدمت دوره‌ضرورت می‌باشند به صورت پیمانی استخدام نماید.

‌ماده 22 - جداول سازمانی باید به نحوی تنظیم گردد که حداقل هفتاد درصد(70%) از کارکنان پایور و مابقی به ترتیب از کارکنان پیمانی و وظیفه استفاده شود. ‌تبصره - به کارگیری کارکنان وظیفه دیپلمه و پائین‌تر در مشاغلی غیر از نگهبانی و‌خدماتی مطابق با دستورالعملی می‌باشد که توسط نیروی انتظامی با هماهنگی وزارت‌کشور تهیه و پس از تأیید ستاد کل به اجراء گذارده خواهد شد.

‌ماده 23 - نیروی انتظامی می‌تواند به منظور تأمین نیروی انسانی، درصورت نیاز از‌کارکنان سایر نیروهای مسلح و سازمانها و وزارتخانه‌ها و نهادهای انقلاب اسلامی با‌آموزش‌های لازم و با رعایت مقررات نیروی انتظامی و همچنین رعایت مقررات نیروها و‌سازمانها و وزارتخانه‌های ذی‌ربط به صورت انتقال یا مأمور به خدمت استفاده نماید. ‌تبصره 1 - سابقه خدمت کارکنان منتقل شده به نیروی انتظامی ازلحاظ پایه خدمتی‌و سنوات بازنشستگی قابل احتساب است. ‌تبصره 2 - نیروی انتظامی می‌تواند در مواقع ضروری و برای مدت محدود از‌بسیجیان برای اجرای مأموریت‌های قانونی خود به صورت مأمور استفاده نماید. نحوه‌به‌کارگیری و وضعیت خدمتی و حقوق و مزایای آنان به موجب دستورالعملی خواهد بود‌که توسط نیروی انتظامی با هماهنگی سپاه، وزارت کشور، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی‌کشور و ستاد کل تهیه و به تصویب فرماندهی کل قوا خواهد رسید. ‌تبصره 3 - نیروی انتظامی به منظور بهره‌گیری از مشارکتهای مردمی در تحکیم و‌توسعه نظم و امنیت اجتماعی می‌تواند عده‌ای را به عنوان پلیس افتخاری از بین افراد‌داوطلب واجد صلاحیت، انتخاب و پس از آموزش و سازماندهی لازم، با عناوینی چون‌پلیس محلی به کار گیرد. ‌چگونگی اجرای این تبصره به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط نیروی‌انتظامی با هماهنگی وزارت کشور و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تهیه و از طریق‌ستاد کل به تصویب فرماندهی کل قوا می‌رسد.

‌ماده 24 - نیروی انتظامی می‌تواند درصورت نیاز از کارکنان وظیفه در حین خدمت‌دوره ضرورت و احتیاط و همچنین از کارکنان پیمانی در طول مدت قرارداد با دارا بودن‌شرایط لازم به عنوان پایور استخدام نماید. این قبیل داوطلبان در شرایط مساوی نسبت به‌سایر داوطلبان از اولویت برخوردارند. آموزش و ترفیعات آنان نیز تابع مقررات مندرج در‌این قانون خواهد بود.

‌ماده 25 - نیروی انتظامی می‌تواند به منظور تأمین استاد و تکمیل اعضاء هیأت‌علمی مؤسسات آموزش عالی خود، کارکنان مورد نیاز را براساس مقررات استخدامی‌هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی استخدام و به مشاغل آموزشی و‌پژوهشی منصوب نماید. ‌تبصره - کارکنان پایور که دارای شرایط لازم برای عضویت در هیأت علمی موضوع‌این ماده باشند می‌توانند به عضویت هیأت علمی مؤسسات آموزش عالی نیروی انتظامی‌درآیند.

‌ماده 26 - استخدام جز برای مشاغل پیش‌بینی شده در جداول سازمان و همچنین‌تغییر نوع استخدام کارکنان، جز در موارد مذکور در این قانون ممنوع است.

‌بخش سوم - سازمان و طبقه‌بندی: ‌ماده 27 - مشاغل نیروی انتظامی در رشته‌ها و رسته‌های مختلف دسته‌بندی‌می‌گردند. انواع رسته‌ها و علائم رسته‌ای و لباس و علائم درجات به موجب دستورالعملی‌خواهد بود که به وسیله نیروی انتظامی با هماهنگی وزارت کشور تهیه و از طریق ستاد کل‌به تصویب فرماندهی کل قوا خواهد رسید.

‌ماده 28 - نیروی انتظامی موظف است کلیه کارکنان خود را متناسب با رشته‌های‌تحصیلی، دوره‌های آموزشی و مهارت‌های آنان رسته‌بندی نماید. تغییر رسته در موارد‌خاص برابر دستورالعمل رسته‌ها، موضوع ماده (27) خواهد بود.

‌ماده 29 - نیروی انتظامی موظف است مشاغل کارمندان موضوع بند (ب) ماده(19) این قانون را از نظر پیچیدگی به سه گروه (1)، (2) و (3) و میزان مهارت در انجام‌مشاغل هر یک از سه گروه را به سه رده (1)، (2) و (3) طبقه‌بندی نماید. ‌تخصص و مهارت فنی این قبیل کارمندان در بدو استخدام توسط کمیسیون ارزیابی‌مهارت فنی مورد ارزیابی قرار گرفته و رده آنان تعیین می‌گردد.

‌ماده 30 - نیروی انتظامی مکلف است حداکثر ظرف مدت دو سال در چهارچوب‌این قانون کلیه مشاغل مربوطه را به منظور طبقه‌بندی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار‌داده و براساس آن نسبت به تعیین شرح وظایف و شرایط احراز هر شغل با هماهنگی‌وزارت کشور اقدام و پس از تصویب فرماندهی کل قوا در انتصابات و ترفیعات ملاک عمل‌قرار دهد.

‌ماده 31 - تعداد و ترکیب نیروی انسانی و همچنین نسبت درجه‌ها و رتبه‌های‌کارکنان نیروی انتظامی بر مبنای اهداف، خط مشی و نیازها برابر جداول سازمان و‌تجهیزاتی که توسط نیروی انتظامی با هماهنگی وزارت کشور تهیه و ازطریق ستاد کل به‌تصویب فرماندهی کل قوا خواهد رسید، مشخص می‌گردد.

‌ماده 32 - نیروی انتظامی مکلف است حداکثر ظرف دو سال پس از تصویب این‌قانون محلهای سازمانی نیروی انتظامی را مورد بررسی قرار داده و ضرورت انتظامی یا‌کارمندی یا مشترک بودن شغل را تعیین و درجات و رتبه‌های مناسب برای هر محل‌سازمانی را در نظر گرفته و با هماهنگی وزارت کشور ازطریق ستاد کل به تصویب‌فرماندهی کل قوا برساند. ‌تبصره - چنانچه برخی از محلهای سازمانی مربوط به مشاغل تخصصی و یا تجربی‌فاقد طیف درجات متناسب با تعداد یا ترکیب مشاغل مزبور در جداول سازمانی باشد،‌می‌توان درجه محل سازمانی این قبیل مشاغل را ضمن تعیین حداقل و حداکثر درجه مورد‌نیاز به صورت سیال مشخص نمود، که در این صورت برای انجام امور خدمتی، درجه‌شاغل ملاک تعیین درجه محل سازمانی شغل مورد تصدی خواهد بود.