‌بخش اول - صدور پروانه اشتغال اشخاص حقیقی

‌ماده 1 - کسانی که دارای مدرک تحصیلی لیسانس یا بالاتر و یا معادل آن که به تأیید وزارت فرهنگ و آموزش عالی رسیده باشد، در هر یک از رشته‌های‌معماری، ساختمان، شهرسازی، تأسیسات، و سایر رشته‌های مرتبط می‌باشند، در صورت دارا بودن سایر شرایط مقرر در این آیین‌نامه، می‌توانند از وزارت مسکن‌و شهرسازی تقاضای صدور پروانه اشتغال به کار مهندسی - که از این پس اختصاراً پروانه اشتغال نامیده می‌شود - بنمایند.

‌ماده 2 - انطباق عناوین ارزشنامه‌های تحصیلی مختلف با رشته‌های مذکور در ماده (1) این آیین‌نامه و تعیین رشته‌های مرتبط با آنها به عهده وزارت فرهنگ و‌آموزش عالی است و وزارت مذکور در انجام این وظیفه، با تشکیل کمیسیونی که یکی نفر نماینده از وزارت مسکن و شهرسازی و یک نفر نماینده از شورای‌مرکزی سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان نیز در آن شرکت خواهند داشت، نظرات و ملاحظات مراجع مذکور را مورد توجه قرار خواهد داد.

‌ماده 3 - برای تقاضای صدور پروانه اشتغال، علاوه بر دارا بودن مدرک تحصیلی لیسانس یا بالاتر و یا معادل آن در یکی از رشته‌های قابل قبول، تجربه عملی در‌رشته تحصیلی مربوط بعد از تاریخ اخذ مدرک تحصیلی، به شرح زیر ضروری است: 1 - دارندگان درجه علمی دکتری (‌حداقل یک سال) 2 - دارندگان درجه علمی فوق لیسانس (‌حداقل دو سال) 3 - دارندگان درجه علمی لیسانس (‌حداقل سه سال) ‌تبصره 1 - گواهی اشتغال به کار در صورتی معتبر شناخته خواهد شد که توسط واحدهای سازمان فنی وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های دولتی یا وابسته به دولت، و یا‌توسط شرکت‌های ساختمانی یا مهندسان مشاور معتبر در رشته‌های مربوط، اعم از داخل یا خارج از کشور یا سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استان‌ها و یا‌سه نفر از مهندسان دارای پروانه اشتغال صادر شده و در آنها مدت اشتغال به کار آن شخص. در رشته اصلی تحصیلی او، با قید تاریخ شروع و خاتمه و محل‌اشتغال تصریح شده باشد. ‌تبصره 2 - برای اشتغال به کار در مناطق محروم تجربه عملی معادل نصف مدتهای مذکور در ماده فوق کافی خواهد بود و کاسنی که مایل به اشتغال در مناطق‌محروم باشد می‌توانند درخواست صدور پروانه اشتغال مخصوص مناطق محروم را بنمایند. مناطق محروم به محلهایی اطلاق می‌شود که در جدول گروه‌بندی‌نقاط کشور از نظر تسهیلات زندگی و بدی آب و هوا مصوب سازمان امور اداری و استخدامی جزو نقاط گروه پنج و بالاتر و تا درجه دو و بالاتر قرار گرفته باشند.‌دفتر نظامات مهندسی وزارت مسکن و شهرسازی همه ساله فهرست شهرهای واقع در نقاط محروم را استخراج و به مرجع صدور پروانه اشتغال اعلام خواهد‌نمود.

‌ماده 4 - متقاضی پروانه اشتغال باید تقاضای کتبی خود را طبق فرم مخصوصی که توسط وزارت مسکن و شهرسازی تهیه و در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد‌تکمیل نمود، همراه با مدارک زیر تسلیم نماید. 1 - فتوکپی مصدق پایان‌نامه تحصیلی که ارزش دانشگاهی و رشته و درجه علمی آن صریحاً توسط وزارت فرهنگ و آموزش عالی مورد تصویب و تأیید قرار‌گرفته باشد، به کیفیتی که اطمینان به صحت آن برای مرجع صادرکننده گواهی اشتغال محرز شود. 2 - گواهی اشتغال به کار، به ترتیبی که در ماده (3) این آیین‌نامه مقرر شده است. 3 - گواهی سلامتی جسمانی از مراجع ذیصلاح، و در صورتی که نقص عضو داشته باشد تعیین نوع و میزان نقص عضو به تشخیص مراجع صلاحیتدار پزشکی. 4 - مدارک هویت به ترتیبی که در فرم تقاضای پروانه تعیین و مقرر شده است. 5 - فیش بانکی مربوط به پرداخت عوارض صدور پروانه. 6 - سایر مدارکی که ارائه آنها به موجب مقررات این آیین‌نامه و یا قوانین حاکم بر صدور این گونه مدارک الزامی شده است. ‌تبصره - عوارض موضوع ردیف (5) فوق همه ساله به وسیله وزارت مسکن و شهرسازی حداکثر تا ابتدای خرداد ماه همان سال تعیین و اعلام می‌شود و مبالغ‌حاصله طبق ماده (19) قانون نظام مهندسی ساختمان صرف تحقیقات مربوط به تدوین مقررات ملی ساختمان کشور و سایر موارد مرقوم در همان ماده خواهد‌شد.

‌ماده 5 - وزارت مسکن و شهرسازی پس از بررسی تقاضای پروانه اشتغال و مدارک ضمیمه آن حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ وصول تقاضا، پروانه اشتغال صادر‌خواه نمود و در صورت عدم کفایت مدارک، مراتب را ظرف مدت مذکور با ذکر نواقص کتباً به متقاضی اعلام خواهد داشت.

‌ماده 6 - در پروانه‌های اشتغال باید حدود صلاحیت دارنده پروانه، از لحاظ کیفیت کارهایی که می‌تواند مسئولیت انجام آنها را عهده‌دار شود، و حجم آنها در هر‌مقطع و محدوده زمانی با توجه به مدرک تحصیلی و سابقه کار عملی و همچنین محدودیتهای جسمی یا نقص عضو و نظایر آنها درج و منعکس شود.

‌ماده 7 - وزارت مسکن و شهرسازی در استانهایی که شرایط را مقتضی تشخیص دهد، وصول تقاضای پروانه اشتغال و مدارک مربوط را به عهده سازمان نظاممهندسی ساختمان استان محول خواهد کرد تا پس از بررسی و تأیید اقدام به تنظیم پروانه اشتغال نموده برای تصویب و امضای نهایی حسب مورد به وزارت‌مسکن و شهرسازی یا اداره کل مسکن و شهرسازی استان مربوط ارسال دارد.

‌ماده 8 - پروانه‌های اشتغال برای مدت چهار سال در سراسر کشور، در رشته مخصوص به خود معتبر می‌باشد. وزارت مسکن و شهرسازی مکلف است در‌صورت درخواست متقاضی و باقی شرایط لازم ظرف یک ماه نسبت به تجدید یا تمدید پروانه اقدام، و در صورت رد تقاضا یا وجود نواقص مراتب را کتباً با ذکر‌دلایل به متقاضی اعلام نماید. تاریخ تجدید یا تمدید پروانه باید در جای مخصوصی از متن پروانه درج شود. ‌تبصره - در صورتی که اعتبار یک یا بعضی از مدارک لازم جهت صدور یا تجدید یا تمدید پروانه اشتغال، محدود به مدت معینی کمتر از چهار سال باشد، در این‌صورت مدت اعتبار پروانه با توجه به محدودیتهای زمانی مدارک مذکور تعیین خواهد شد.

‌ماده 9 - وزارت مسکن و شهرسازی می‌تواند در هر زمان که شرایط را مقتضی بداند، در مورد تمام یا بعضی از رشته‌ها، و از جمله در مواردی که اعطای‌صلاحیت ویژه در رشته‌های تخصصی مطرح باشد، صدور با تجدید یا تمدید پروانه را موکول به گذراندن آزمون مقررات ملی ساختمان مربوط به همان موضوع،‌و رشته‌ها و فصول مرتبط با آن، و با موضوعات و مسائل تخصصی وابسته به آنها بنماید.

‌ماده 10 - برای متقاضیانی که در بیش از یک رشته دارای شرایط اخذ پروانه اشتغال می‌باشند فقط یک پروانه اشتغال صادر می‌شود و در پروانه مذکور رشته‌هایی‌که دارنده پروانه صلاح برای اشتغال در آنها است قید خواهد شد. ‌تبصره - در صورتی که دارنده پروانه اشتغال بعداً صلاحیت جدید در هر یک از رشته‌های دیگر احراز کند، بنا به تقاضای او مراتب در پروانه قبلی درج خواهد‌شد.

‌ماده 11 - در موارد زیر پروانه اشتغال فاقد اعتبار شناخته شده و یا اعتبار آن معلق خواهد گردید: ‌الف - در صورت فوت دارنده پروانه. ب - در صورت حجر دارنده پروانه تا زمانی که رفع حجر نشده باشد. ج - در صورت عدم تمدید یا تجدید پروانه یا عدم پرداخت وجوه و عوارض مقرر ظرف مدت یک ماه از تاریخ انقضای مهلت و تا زمانی که تمدید یا تجدید‌پروانه تحقق نیافته و یا وجوه و عوارض مقرر تماماً پرداخت نشده باشد. ‌د - در صورت محکومیت قطعی به مجازاتی که کیفر تبعی آن محرومیت از حقوق اجتماعی باشد، تا انقضای مدت محرومیت از حقوق اجتماعی. ه - در صورتی که دارنده پروانه اشتغال به موجب رأی قطعی شورای انتظامی محکوم به محرومیت از کار شود، در مدت محرومیت از کار. ‌تبصره - دارنده پروانه اشتغال در مدتی که پروانه او فاقد اعتبار شده، یا اعتبار آن معلق شده است حق استفاده از پروانه اشتغال را جز برای ادامه کارها و‌مسئولیتهایی که قبل از آن به عهده گرفته است تا اتمام آنها نخواهد داشت و چنانچه از پروانه مذکور استفاده نماید به موجب مقررات ماده (13) این آیین‌نامه‌تحت پیگرد قرار خواهد گرفت.

‌ماده 12 - محکومیت‌های انتظامی دارنده پروانه اشتغال باید بعد از قطعی شدن رأی شورای انتظامی، در پروانه درج و منعکس شود و در صورتی که نوع‌محکومیت، محرومیت از اشتغال باشد پروانه اشتغال برای مدت محرومیت در بایگانی مرجع صادرکننده پروانه نگاهداری خواهد شد. ‌تبصره - پروانه اشتغالی که فاقد اعتبار گردیده و یا اعتبار آن مورد تعلیق قرار گرفته است باید به مرجع صادرکننده پروانه تحویل شود و در صورت عدم تحویل‌مستوجب عدم تمدید پروانه در سررسید مربوط، به مدت شش ماه خواهد بود. ضمناً چنانچه پروانه‌های مذکور مورد سوء استفاده غیر قرار گیرد کسانی که‌مکلف به تحویل آنها بوده‌اند نیز قابل تعقیب کیفری می‌باشد.

‌ماده 13 - پروانه اشتغال به کار یک سند رسمی دولتی است و استفاده از آن در غیر از موارد مجاز تابع مقررات کیفری مربوط خواهد بود.

‌ماده 14 - چنانچه پروانه اشتغال مفقود شود، صاحب پروانه می‌تواند تقاضای صدور المثنی بنماید و مرجع صادر کننده موظف خواهد بود پس از انقضای مدت‌سه ماه از تاریخ تقاضا، در صورتی که یابنده آن را به مرجع مذکور ارسال ننموده باشد نسبت به صدور المثنی اقدام نماید. ‌تبصره - کلیه پروانه‌های اشتغال مفقود شده که یابنده آن را به یکی از مراجع ذی‌ربط تحویل دهند باید به واحد سازمانی مربوط در وزارت مسکن و شهرسازی‌ارسال شده در آنجا نگاهداری و یا در صورتی که هنوز المثنی صادر نشده باشد توسط واحد سازمانی مذکور به صاحب آن تحویل شود.

‌بخش دوم - ‌صدور پروانه اشتغال اشخاص حقوقی

‌ماده 15 - اشخاص حقوقی با دارا بودن شرایط زیر و ارائه مدارک مربوط، می‌توانند تقاضای صدور پروانه اشتغال در یک یا چند رشته، که حائز شرایط آن باشند‌بنمایند: 1 - فعالیتهای آنها طبق اساسنامه مربوط در زمینه رشته‌ها و موضوعات مقرر در ماده (1) قانون نظام مهندسی ساختمان (‌معماری، ساختمان، شهرسازی،‌تأسیسات و سایر رشته‌های مرتبط با آنها) باشد، نسخه‌ای از اساسنامه و روزنامه رسمی حاوی آگهی تأسیس شرکت باید ضمیمه تقاضا شود. 2 - یک نسخه از صورتجلسه مجمع عمومی شرکت و مدارک مربوط به ثبت آن در مورد انتخاب مدیر یا مدیران و کسانی که دارای حق امضا می‌باشند. 3 - مدیر عامل و یا رییس مؤسسه دارای پروانه اشتغال شخص حقیقی بوده و فتوکپی پروانه آنها باید ضمیمه تقاضا شود. 4 - در صورتی که دارای گواهی احراز صلاحیت از سازمان برنامه و بودجه باشند مدرک مربوط باید ارائه شود. 5 - هر نوع مدارک دیگری که در فرم تقاضای پروانه اشتغال اشخاص حقوقی تعیین و مقرر شده باشد. ‌تبصره - تغییرات اساسنامه یا ترکیب مدیران شرکت باید ظرف حداکثر یک ماه به اطلاع مرجع صادرکننده پروانه برسد و در صورتی که تغییرات مذکور به موقع‌اطلاع داده نشود و یا مدیرانی که دارای پروانه اشتغال شخصی حقیقی می‌باشند از مدیریت شرکت خارج شوند، وزارت مسکن و شهرسازی می‌تواند پروانه‌اشتغال شرکت را لغو کند.

‌ماده 16 - در مورد وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، که قانوناً وظیفه تهیه نقشه و انجام کارهای اجرایی ساختمانی به عهده آنها می‌باشد، و‌اقدام به تأسیس واحدهای سازمانی فنی خاص، چه در مرکز و چه در هر یک از نقاط مختلف کشور برای انجام این قبیل امور نموده باشند، مشروط بر این که‌تشکیلات سازمانی آنها به تصویب مراجع صلاحیت دار رسیده و مدیر واحد فنی آنها دارای پروانه اشتغال شخصی حقیقی باشد، برای هر یک از واحدهای‌سازمانی فنی تابع آنها پروانه اشتغال شخصی حقوقی صادر خواهد شد.

‌ماده 17 - در اجرای تبصره (1) ماده (15) قانون نظام مهندسی ساختمان، در مواردی که نقشه‌های ساختمانی توسط اشخاص حقوقی امضاء می‌شود، مسئولیت‌صحت طراحی و محاسبه به عهده مدیر عامل یا رییس مؤسسه، و در مورد وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و نهادها، به عهده مسئولین دستگاه‌های فنی مربوط،‌که دارای پروانه اشتغال شخص حقیقی بوده و نقشه به امضای آنها رسیده است خواهد بود، و این مسئولیت قائم به شخص امضاء‌کننده بوده و با تغییر سمت وی‌ساقط نخواهد شد. ‌تبصره - در شرکتها و مؤسساتی که کارشناسان متعدد دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی در هر یک از رشته‌های مختلف مقرر در ماده (1) قانون نظام مهندسی‌ساختمان و سایر رشته‌های مرتبط با آنها در اختیار دارند، نقشه‌ها و طرح‌ها و گواهی‌های مربوط، علاوه بر امضای مدیر عامل یا رییس مؤسسه، به امضای‌کارشناس رشته مربوط نیز خواهد رسید، و نامبرده با مدیر عامل یا رییس مؤسسه مسئولیت مشترک خواهد داشت، و مسئولیت او نیز قائم به شخص او بوده و با‌تغییر سمت ساقط نخواهد شد.

‌ماده 18 - در پروانه‌های اشتغال اشخاص حقوقی حدود صلاحیت و ظرفیت اشتغال آنها با توجه به تعداد مدیران و کارشناسان رشته‌های مختلف شاغل در آنها‌که دارای پروانه اشتغال می‌باشند، و همچنین سایر امکانات فنی و پرسنلی و تجهیزاتی که در اختیار دارند قید خواهد شد. ‌تبصره - دستورالعمل نحوه تعیین حدود صلاحیت و ظرفیت اشتغال اشخاص حقیقی و حقوقی و کیفیت همکاری سازمانهای نظام مهندسی ساختمان استان‌ها‌در این مورد توسط وزارت مسکن و شهرسازی صادر و ابلاغ خواهد شد.

‌ماده 19 - محرومیت از اشتغال به کار مدیران و کارشناسان مسئول در شرکتها و مؤسسات تأثیری در اعتبار پروانه اشتغال شخصیت حقوقی آنها نخواهد داشت،‌مشروط بر این که حداکثر ظرف یک ماه به جای اعضایی که محکوم به محرومیت از اشتغال به مدتی بیش از شش ماه شده‌اند برای مدت محرومیت آنها اعضای‌دیگری که دارای پروانه اشتغال معتبر می‌باشند گمارده شوند.

‌ماده 20 - اشخاص حقوقی دارای پروانه اشتغال می‌توانند با پرداخت حق عضویت و رعایت ضوابط و انجام تکالیف مقرر به عضویت سازمان استان پذیرفته‌شده و از مزایای عضویت در آن استفاده کنند، لکن حق انتخاب کردن و انتخاب شدن در هیأت مدیره و هیأت عمومی و شورای انتظامی و همچنین حق رأی در‌جلسات مجمع عموم منحصراً متعلق به اشخاص حقیقی عضو سازمان می‌باشد و در حد نصاب‌های مقرر در ماده (9) قانون نظام مهندسی ساختمان نیز فقط‌اعضایی که دارای شخصیت حقیقی می‌باشند به حساب می‌آیند. ‌تبصره - پروانه اشتغال به کار شخص حقوقی از حیث مدت اعتبار و سایر شرایط عمومی، مشابه پروانه اشتغال به کار اشخاص حقیقی می‌باشد.