مقدمه: در اجرای بند 23 ماده ی 1، بند 17 ماده 7 و مواد 28 و 29 قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ماه 1384 (که در این دستورالعمل اختصاراً قانون بازار اوراق بهادار نامیده می شود) و به منظور تعیین صلاحیت حرفه ای اشخاص حقیقی برای تصدی مشاغل در بورس ها، بازارهای خارح از بورس، کانون های فعال در بازار اوراق بهادار، نهادهای مالی و شرکت های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان، سازمان بورس و اوراق بهادار (که در این دستورالعمل اختصاراً سازمان نامیده می شود) اقدام به اعطای گواهی نامه های حرفه ای در بازار سرمایه می نماید. این دستورالعمل که به موجب اختیارات حاصله از بند 2 ماده ی 7 قانون بازار اوراق بهادار به تصویب هیات مدیره ی سازمان رسیده است، شامل چگونگی تعریف گواهی نامه های حرفه ای در بازار اوراق بهادار، چگونگی تعیین شرایط دریافت هریک از این گواهی نامه ها و چگونگی احراز شرایط و اعطای این گواهی نامه ها می باشد.

ماده 1: در این دستورالعمل، اصطلاحات و واژه های موضوع ماده ی (1) قانون بازار اوراق بهادار، همان معانی تعریف شده در آن ماده را دارند. سایر اصطلاحات به شرح زیر تعریف می شوند: الف) قانون بازار اوراق بهادار: منظور قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه سال 1384 مجلس شورای اسلامی است. ب) گواهی نامه ی حرفه ای: منظور گواهی نامه ای است که سازمان براساس این دستورالعمل به اشخاص صاحب صلاحیت اعطاء می کند. ج) کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای: منظور کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای بازار اوراق بهادار موضوع ماده ی 2 این دستورالعمل است. د) کمیته ی اجرای آزمون: منظور کمیته ی موضوع ماده ی 7 این دستورالعمل است. هـ) آزمون: منظور آزمون هایی است که سازمان برای اعطای گواهی نامه های حرفه ای، برگزار می کند.

ماده 2: کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای بازار اوراق بهادار، به منظور اجرای وظایف مندرج در این دستورالعمل، مرکب از پنج شخص حقیقی که به ترتیب زیر برای مدت دو سال انتخاب می شوند، تشکیل می گردد: الف) معاون نظارت بر نهادهای مالی یا یک نفر از مدیران این معاونت به انتخاب هیات مدیره ی سازمان که به عنوان رئیس کمیته نیز عمل می نماید؛ ب) یک نفر به پیشنهاد شرکت بورس اوراق بهادار تهران و تصویب هیات مدیره ی سازمان؛ ج) یک نفر به پیشنهاد شرکت بورس کالای ایران و تصویب هیات مدیره ی سازمان؛ د) یک نفر به پیشنهاد کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و تصویب هیات مدیره ی سازمان؛ هـ) یک نفر به پیشنهاد کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران و تصویب هیات مدیره ی سازمان. تبصره 1: تجدید انتخاب اشخاص موضوع این ماده برای دوره های بعد بلامانع است و هیات مدیره ی سازمان می-تواند هر زمان که صلاح بداند، هریک از آن ها را از عضویت در کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای عزل نماید. دراین صورت لازم است شخص جایگزین به ترتیب مقرر در این ماده، انتخاب گردد. تبصره 2: درصورتی که پس از گذشت یک ماه از تقاضای معاونت نظارت بر نهادهای مالی یا اداره ی امور گواهی-نامه های حرفه ای از کانون ها و بورس های مربوطه مبنی بر معرفی نمایندگان موضوع بندهای (ب) تا (هـ)، این اشخاص انتخاب و معرفی نشوند، افراد موردنظر به پیشنهاد معاون نظارت بر نهادهای مالی یا رئیس سازمان و تصویب هیات مدیره ی سازمان، انتخاب خواهند شد.

ماده 3: وظایف و اختیارات کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای به قرار زیر است: الف) طراحی گواهی نامه های حرفه ای منطبق با نیازهای قید شده در تبصره ی (1) این ماده، شامل عنوان گواهی نامه ها، شرایط اخذ گواهی نامه ها، چگونگی اعطا و تمدید گواهی نامه ها و صلاحیت اشخاصی که موفق به دریافت هریک از این گواهی نامه ها می شوند و پیشنهاد آن ها به هیات مدیره ی سازمان جهت تصویب. ب) درصورتی که برای اخذ گواهی نامه های مصوب، نیاز به برگزاری آزمون باشد: ب-1) پیشنهاد مفاد، و منابع آزمون ها و حد نصاب قبولی در آزمون ها به هیات مدیره ی سازمان جهت تصویب؛ ب-2) چگونگی طراحی و انتخاب سئوالات آزمون ها؛ ب-3) تعیین شرایط و چگونگی برگزاری آزمون ها؛ ب-4) تعیین هزینه ی ثبت نام و شرکت در آزمون ها متناسب با هزینه های برگزاری با تائید رئیس سازمان؛ ب-5) زمانبندی و نظارت بر برگزاری آزمون ها؛ ب-6) تصویب گزارش اداره ی گواهی نامه های حرفه ای سازمان در خصوص فهرست اشخاصی که موفق به گذراندن آزمون ها می شوند؛ ب-7) رسیدگی به شکایات از نحوه ی برگزاری آزمون ها پس از بررسی و گزارش کمیته ی اجرای آزمون و رسیدگی به اعتراضات داوطلبین در مورد نتایج آزمون ها و نحوه ی اعطای گواهی نامه های حرفه ای پس از بررسی و گزارش اداره ی گواهی نامه های حرفه ای؛ ج) ارزیابی و معادل سازی سایر مدارک حرفه ای با گواهی نامه های حرفه ای که سازمان اعطا می کند و پیشنهاد آن به هیات مدیره ی سازمان به همراه شرایط اعطای گواهی نامه ی معادل؛ د) تصمیم گیری راجع به سایر اموری که از طرف هیات مدیره ی سازمان، رئیس سازمان یا معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان ارجاع می گردد. تبصره 1: گواهی نامه های حرفه ای برای پاسخ گویی به نیازهای زیر طراحی می شوند: الف) نیازهای بورس ها، بازارهای خارج از بورس، نهادهای مالی، کانون ها و شرکت های سهامی عام در به کارگیری تخصص های حرفه ای؛ ب) صلاحیت هایی که سازمان برای مدیران و کارکنان بورس ها، بازارهای خارج از بورس، نهادهای مالی، کانون ها و شرکت های سهامی عام ضروری می داند؛ ج) نیاز دریافت کنندگان خدمات مالی در بازار اوراق بهادار یا سرمایه گذاران در اوراق بهادار، به خدمات حرفه ای. تبصره 2: هزینه ی ثبت نام از داوطلبین اخذ و به حساب های بانکی سازمان واریز شده و هزینه های اجرای آزمون از محل آن پرداخت می گردد. درصورت عدم تکافوی مبالغ دریافتی از داوطلبین، مابه التفاوت از محل بودجه ی سازمان تامین و پرداخت می شود. تبصره 3: حق حضور در جلسات اعضای کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای که در استخدام سازمان نمی باشند، توسط هیات مدیره ی سازمان تعیین می شود. حق الزحمه ی سایر خدماتی که این اشخاص از این بابت ارائه می دهند، به پیشنهاد معاون نظارت بر نهادهای مالی و تائید رئیس سازمان، قابل پرداخت است.

ماده 4: جلسه ی کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای با دعوت رئیس این کمیته و با حضور حداقل سه نفر از اعضای کمیته تشکیل شده و رسمیت می یابد. در دعوت نامه، تاریخ، زمان و مکان تشکیل جلسه و موضوعات قید می شود. تصمیمات کمیته با موافقت حداقل سه عضو کمیته معتبر است. رئیس اداره ی گواهی نامه های حرفه ای به عنوان دبیر این کمیته باید برای هر جلسه ی کمیته، صورتجلسه ای حاوی تاریخ تشکیل، اسامی حاضرین، موضوعات، خلاصه ی مذاکرات و مصوبات تنظیم کرده و برای اعضای حاضر ارسال کند تا به امضای حداقل سه عضو برسد. یک نسخه از صورتجلسات کمیته در اداره ی امور گواهی-نامه های حرفه ای سازمان بایگانی می شود.

ماده 5: در برگزاری آزمون ها، وظایف به شرح زیر تقسیم می شوند: الف) ثبت نام، صدور کارت ورود به جلسه، دریافت سئوالات از طراحان، انتخاب سئوالات مطابق نظر کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای، حروفچینی سئوالات، تهیه کلید آزمون، طراحی پاسخ نامه ها، تعیین حوزه های آزمون، قرائت پاسخ نامه ها، تهیه گزارش نتایج، اعلام فهرست قبول شدگان، و پاسخگویی به شکایات به عهده ی اداره ی امور گواهی نامه های حرفه ای می باشد. حق الزحمه ی طراحان سئوال و عوامل حروفچینی خارج از سازمان و غیره با تائید معاونت نظارت بر نهادهای مالی تعیین و پرداخت می شود. ب) تعیین محل برگزاری آزمون در حوزه های انتخابی، انعقاد قرارداد برای اجاره ی محل برگزاری آزمون، انتخاب عوامل اجرایی، تعیین محل ماموریت عوامل اجرایی و صدور حکم ماموریت مربوطه، تدارک ایاب و ذهاب و محل اقامت عوامل اجرایی در صورت نیاز، تکثیر و بسته بندی سئوالات آزمون و پاسخ نامه ها، ارسال سئوالات به حوزه های آزمون، تطبیق کارت ورود به جلسه با مراجعین، برگزاری آزمون، جمع آوری پاسخ نامه ها، بسته بندی و تحویل پاسخ نامه ها و دفترچه ی سئوالات به اداره ی امور گواهی نامه های حرفه-ای، به عهده ی مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی سازمان می باشد. حق الزحمه عوامل اجرایی خارج از سازمان، هزینه ی اجاره ی محل برگزاری آزمون ها، هزینه ی ماموریت، ایاب و ذهاب و محل اقامت عوامل اجرایی با تائید معاون اجرایی سازمان پرداخت می شود. ج) نظارت بر حروفچینی و تکثیر سئوالات، نظارت بر نگهداری و نقل و انتقال دفترچه ی سئوالات و پلمپ و نحوه ی فک پلمپ آن ها، حفظ نظم در جلسه ی آزمون، نظارت بر برگزاری آزمون مطابق رویه-های تصویب شده، نظارت بر پلمپ و فک پلمپ پاسخ نامه ها و نظارت بر قرائت پاسخ نامه ها به عهده ی مدیریت حراست سازمان می باشد. تبصره 1: نظارت های موضوع بند (ج) این ماده به منظور اطمینان از عدم افشای سئوالات قبل از برگزاری آزمون، عدم تقلب توسط داوطلبین، عدم دستکاری پاسخ نامه ها پس از برگزاری آزمون، عدم حضور شخصی دیگر به جای داوطلب در جلسه ی آزمون و قرائت صحیح پاسخ نامه ها می باشد و مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی و اداره ی امور گواهی نامه های حرفه ای باید اطلاعات لازم را در مورد نحوه ی اجرای وظایف موضوع بندهای (الف) و (ب) این ماده را در اختیار مدیریت حراست قرارداده و اجرای موارد تعیین شده توسط کمیته ی اجرای آزمون را در حضور نماینده ی مدیریت حراست انجام دهند. مدیریت حراست و نمایندگان وی موظف اند بروز هرگونه تخلف از رویه های تعیین شده را به موقع به معاونت نظارت بر نهادهای مالی یا ریاست سازمان اطلاع دهند. تبصره 2: کمیته ی اجرای آزمون می تواند نحوه ی اجرای هریک از وظایف موضوع این ماده را تعیین نماید.

ماده 6: به منظور تصمیم گیری در مورد چگونگی اجرای وظایف موضوع ماده ی 5 و سایر موضوعات مربوط به اجرای آزمون-ها، کمیته ی اجرای آزمون مرکب از اشخاص زیر تشکیل می شود: الف) مدیر منابع انسانی و پشتیبانی که ریاست کمیته ی اجرای آزمون ها را نیز به عهده دارد. ب) رئیس اداره ی گواهینامه های حرفه ای. ج) مدیریت حراست. تبصره 1: کمیته ی اجرای آزمون صلاحیت تصمیم گیری در مورد کلیه ی موضوعات مربوط به اجرای آزمون ها را به عهده دارد؛ مگراینکه رئیس سازمان، معاون نظارت بر نهادهای مالی یا کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای درخصوص موضوع خاصی تصمیم گیری نموده باشند که در آن مورد خاص مطابق آن عمل خواهد شد. تبصره 2: جلسات کمیته ی اجرای آزمون با دعوت رئیس کمیته ی اجرای آزمون و حضور حداقل دو نفر از اعضا تشکیل و رسمیت می یابد و تصمیمات با موافقت حداقل دو نفر از اعضای حاضر معتبر است. صورتجلسه ی کمیته ی اجرای آزمون توسط رئیس این کمیته تنظیم شده و پس از امضای حداقل دو نفر از اعضای حاضر برای کلیه ی اعضا هرکدام یک نسخه ارسال می شود. رئیس کمیته ی اجرای آزمون موظف است به درخواست کتبی هریک از اعضای این کمیته با ذکر موضوع موردنظر، اعضای کمیته ی اجرای آزمون را برای تشکیل جلسه دعوت نماید. تبصره 3: رئیس کمیته ی اجرای آزمون موظف است، گزارش نحوه ی برگزاری هر آزمون را ظرف 20روز پس از برگزاری آزمون تهیه و پس از تصویب کمیته ی مذکور، به معاونت نظارت بر نهادهای مالی سازمان ارائه نماید.

ماده 7: شکایات و گزارش های تخلفاتی واصله درخصوص برگزاری آزمون ها در جلسه ی کمیته ی اجرای آزمون طرح و درخصوص نحوه ی رسیدگی به این شکایات و گزارش ها و تهیه گزارش مربوطه برای ارائه به کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای، تصمیم گیری و وظایف هر واحد سازمان در ارائه اطلاعات یا تهیه این گزارش تعیین و ابلاغ می گردد. گزارش نهایی باید توسط رئیس کمیته ی اجرای آزمون تهیه و پس از تصویب این کمیته برای تصمیم گیری به کمیته ی گواهی نامه های حرفه ای ارسال گردد.

ماده 8: گواهی نامه های حرفه ای برای اشخاصی که موفق به احراز شرایط می شوند، با امضای رئیس سازمان صادر می شود. متن گواهی نامه و مدت اعتبار آن به پیشنهاد معاون نظارت بر نهادهای مالی و تائید رئیس سازمان تعیین می گردد.

ماده 9: درخصوص موضوعات پیش بینی نشده در این دستورالعمل، مطابق با تصمیم هیات مدیره ی سازمان عمل خواهد شد.

ماده 10: این دستورالعمل در یک مقدمه، 10 ماده و 10 تبصره در تاریخ 1388/4/6به تصویب هیات مدیره ی سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.