قوانین
بازار و اوراق بهادار - دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در شرکت بورس کالای ایران - فصل پنجم- تسویه
مادۀ 28- هر مشتری باید جهت انجام معاملات آتی، حسابی تحت عنوان"حساب عملیاتی مشتری" نزد بانکی که بدین منظور توسط اتاق پایاپای معرفی میشود، افتتاح نماید. در زمان افتتاح حساب، مشتری اذن تصرف در حساب مذکور را جهت انجام عملیات "بهروز رسانی حسابها"، مطابق مقررات این دستورالعمل به اتاق پایاپای خواهد داد. تبصره: نقل وانتقالات وجوه جهت تسویه حساب مشتریان توسط "اتاق پایاپای" انجام میگیرد.
مادۀ 29- "اتاق پایاپای" متناسب با تعداد"موقعیت تعهدی باز" هر مشتری و میزان "وجه تضمین اولیه" هر "قرارداد آتی"، اقدام به مسدود نمودن حساب نامبرده مینماید.
مادۀ 30 - "دوره تسویه روزانه" بعد از پایان معاملات آغاز میگردد و تا یک ساعت قبل از پایان جلسه معاملات روز بعد ادامه خواهد یافت.
مادۀ 31 - اتاق پایاپای بر اساس "قیمت تسویه روزانه"، عملیات "بهروز رسانی حسابها" را به شرح زیر انجام میدهد: 1- در مورد "موقعیتهای تعهدی باز"، تفاوت ارزش دارایی تعهد شده در "قرارداد آتی" را بر حسب تفاوت "قیمت تسویه روزانه" روزمعاملاتی جاری با روز معاملاتی قبل محاسبه و به حساب مشتریان منظور مینماید. 2- در صورتی که پس از انجام عملیات بند فوق "وجه تضمین اولیه" مشتری از سطح "حداقل وجه تضمین" کمترشود، اتاق پایاپای "اخطاریه افزایش وجه تضمین" را برای کارگزار مربوطه ارسال مینماید.
مادۀ 32- کارگزاران موظفند بلافاصله پس از دریافت "اخطاریه افزایش وجه تضمین" مراتب را به اطلاع مشتری مربوطه برسانند تا وی نسبت به پرداخت "وجه تضمین جبرانی"خود ظرف مهلت زمانی مقرر اقدام نماید. تبصره 1: "وجه تضمین جبرانی" حداکثر تا یک ساعت پس از شروع جلسه معاملاتی روز کاری بعد باید پرداخت شود. تبصره 2: ایجاد "موقعیت تعهدی باز" جدید برای مشتریانی که "اخطاریه افزایش وجه تضمین" دریافت کردهاند، پس از پرداخت "وجه تضمین جبرانی" مقدور میباشد.
مادۀ 33- در صورتیکه "مشتری" تا پایان مهلت مقرر نسبت به واریز "وجه تضمین جبرانی" و اصلاح موجودی حساب خود تا سطح "وجه تضمین اولیه" اقدام ننماید، کارگزار مربوطه حسب دستور اتاق پایاپای اقدام به بستن تمام یا بخشی از "موقعیتهای تعهدی باز" مشتری جهت تامین "وجه تضمین جبرانی" مورد نیاز مینماید.
مادۀ 34- در صورتیکه کارگزار نتواند از محل بستن موقعیت معاملاتی مشتری در ساعات معاملات عادی، اقدام به تامین "وجه تضمین جبرانی" نماید، در "بازار جبرانی" نسبت به اجرای آن اقدام خواهد نمود. تبصره1 : ضوابط اجرایی "بازار جبرانی" به تصویب هیئت مدیرۀ "بورس" خواهد رسید. تبصره2: درصورتیکه بستن موقعیتهای تعهدی مشتری در "بازار جبرانی" پوشش دهنده تعهدات وی نباشد،این تعهدات از محل موجودی کارگزار مربوطه و یا تضمینهای وی نزد "اتاق پایاپای"تامین میشود.
مادۀ 35- در صورتیکه مشتری اقدام به "بستن موقعیت" خود نماید تفاوت "ارزش قرارداد" معکوس با ارزش دارایی تعهد شده در "قرارداد آتی" بر حسب آخرین" قیمت تسویه روزانه" به حساب مشتری منظور میشود.
مادۀ 36- در پایان هر روز معاملاتی، "قیمت تسویه روزانه" براساس رویههای ذیل محاسبه میگردد: الف- "قیمت تسویه روزانه"، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده طی 30 دقیقه پایانی آخرین "جلسه معاملات " آنروز معاملاتی است. ب- در صورتیکه حجم معاملات در دوره زمانی بند الف کمتر از 20درصد کل معاملات همان روز باشد، "قیمت تسویه روزانه"، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده طی یک ساعت پایانی آخرین "جلسه معاملات " آنروز معاملاتی است. ج- در صورتیکه حجم معاملات در دوره زمانی بند ب کمتر از 20 درصد کل معاملات همان روز باشد، "قیمت تسویه روزانه" میانگین وزنی قیمت کل معاملات روزانۀ " قرارداد آتی" میباشد. د- در صورتیکه در یک روز معاملاتی، " قرارداد آتی" معامله انجام نشود، میانگین قیمت بهترین سفارش خرید و فروش ثبت شده در سامانۀ معاملاتی که در محدوده مجاز نوسان قیمت روزانه قرار داشته باشد، در لحظۀ اتمام آخرین"جلسه معاملات" آنروز، محاسبه و به عنوان "قیمت تسویه روزانه" در نظر گرفته خواهد شد. ﻫ-در صورتی که تعیین"قیمت تسویه روزانه" به هیچیک از روشهای فوق ممکن نباشد، "قیمت تسویۀ روزانه" توسط "کمیتۀ آتی" و بصورت تئوریک محاسبه میگردد. روش محاسبه تئوریک "قیمت تسویه روزانه" به پیشنهاد "کمیتۀ آتی" به تصویب هیئت مدیرۀ "بورس" خواهد رسید.
مادۀ 37- اتاق پایاپای پس از اعلام "قیمت تسویه روزانه"، باید تا پایان ساعات کاری همان روز گزارش تسویه را برای کارگزاران ارسال نماید. این گزارش شامل حداقل اطلاعات مربوط به هر کارگزار به تفکیک مشتریان وی به شرح ذیل میباشد: 1- تعداد "موقعیتهای تعهدی باز" موجود 2- تعداد "موقعیتهای تعهدی" بسته شده طی روز 3- تعداد "موقعیتهای تعهدی" بازشده طی روز 4- میزان وجه تضمین موجود 5- میزان "وجه تضمین اولیه" مورد نیاز 6- "وجه تضمین جبرانی" 7- کارمزدها
مادۀ 38- کارگزاران باید پس از دریافت گزارش تسویه، آن را بررسی و در صورت هر گونه مغایرت موضوع را تا 30 دقیقه قبل از شروع بازار روز کاری بعد کتباً به "بورس" گزارش کنند. عدم ارائه گزارش طی مهلت مقرر به "بورس" به منزلۀ تایید گزارش تسویه و اسقاط حق اعتراض به آن از سوی کارگزاران میباشد.