ترمینولوژی
حرف د
دارالعلم مفید
دانشگاه علوم انسانی (دارالعلم) مفید که در این اساسنامه اختصاراً دارالعلم خوانده میشود، مؤسسهای است تحقیقاتی، آموزشی و فرهنگی که به منظور دستیابی به اهداف ذیل تأسیس میگردد: 1- مطالعه و تحقیق در علوم و معارف اسلامی و بازبینی و بازنگری در علوم انسانی براساس مبانی و موازین اسلامی. 2- فراهم آوردن زمینههای لازم جهت گسترش فعالیتهای علمی و تحقیقاتی در جهان اسلام و ارزیابی تحقیقات انجام یافته در حوزه معارف اسلامی و علوم انسانی. 3- تربیت علمی و عملی محققان برجسته و صاحب صلاحیتخدمت در دانشگاه و سایر مؤسسات تحقیقاتی مشابه آن. 4- معرفی و به کارگیری نتایج تحقیقات انجام شده در وجوه گوناگون حیات فرهنگی و اجتماعی ملل اسلامی. 5- تحقیق شئون مختلف جوامع اسلامی و دیگر جوامع و پیشبینی تحول آنها به منظور طرح پیشنهادهای مناسب برای تدوین خطوط کلیسیاستهای فرهنگی – اجتماعی و علمی جهان اسلامی. (ماده 1 اساسنامه دانشگاه علوم انسانی (دارالعلم) مفید (ره) مصوب 4/5/1367 شورای عالی انقلاب فرهنگی)
داراییهای ارزی
داراییهای ارزی قابل قبول جزو پشتوانه منحصراً عبارتند از: الف) اسکناسهای خارجی مورد قبول بانک مرکزی ایران. ب) مطالبات ارزی اعم از دیداری یا مدتدار که مدت آن از شش ماه تجاوز نکند. ج) هرگونه پرداخت به صندوق بینالمللی پول یا بانک بینالمللی ترمیم و توسعه یا مؤسسات بینالمللی مشابه بابت سهمیه یا سرمایه طبق قوانین مصوب. د) اسنادی که از طرف دولتهای بیگانه و صندوق بینالمللی پول و بانک بینالمللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بینالمللی یا دستگاههای مشابه صادر یا تضمین شده.هـ) مطالبات ریالی یا ارزی از خارجه که بر اثر اجرای قراردادهای بینالمللی پرداخت و مبادلات ارزی و پایاپای حاصل شده تا حدودی که در قراردادهای مزبور پیشبینی شده است. و) اسناد بازرگانی قابل پرداخت به ارز صادره عهده خارجه که دارای دو امضای معتبر باشد که یکی از آن باید امضای بانک واگذارنده باشد و سررسید آنها از حدودی که در ماده 27 پیشبینی شده بیشتر نباشد. ز) ارزهایی که به عنوان پشتوانه قبول میشود باید قابل تبدیل به طلا باشد و شورای پول و اعتبار برحسب پیشنهاد هیأت عامل بانک مرکزی ایران این نوع ارزها را تعیین مینماید و در صورت اقتضا حداکثر مبالغی را که از هر کدام از ارزهای مزبور در پشتوانه میتوان قبول کرد معین خواهد نمود. (ماده 21 قانون بانکی و پولی کشور مصوب 7/3/1339)
داراییهایتولیدشده
منظور داراییهایی استکه در فرایند تولید حاصلگردیده است. دارایی تولیدشده به سهگروه عمده داراییهای ثابت، موجودی انبار و اقلام گرانبها تقسیم میشود. (ماده 77 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 27/11/1380)
داراییهای تولید نشده
منظور داراییهای مورد نیاز تولید است که خودشان تولید نشدهاند (مانند زمین و ذخایر معدنی) (ماده 77 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 27/11/1380)
داراییهای ثابت
منظور داراییهای تولید شدهای است که طی مدت بیش از یک سال به طور مکرر و مستمر در فرایند تولید به کار برده میشود. (ماده 77 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 27/11/1380)
داراییهای سرمایهای
منظور داراییهای تولید شده یا تولید نشدهای است که طی مدت بیش از یک سال در فرایند تولید کالا و خدمات به کار میرود. (ماده 77 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 27/11/1380)
داربست
سازهای موقت است که برای نگهداری قالببندی، سکوهای کار و تحمل بارهای حین اجرا برپا میشود مشتمل بر شمعبندی، پایههای قائم، صفحات افقی، بادبندها، زیرسریها و نظایر اینها. (بخش 9-1-11-1 تعاریف از مقررات ملی طرح و اجرای ساختمانهای بتنی مصوب 18/12/1370 هیأت وزیران)
دارنده چک
دارنده چک اعم است از کسی که چک در وجه او صادر گردیده یا به نام او پشتنویسی شده یا حامل چک (در مورد چکهای در وجه حامل) یا قائممقام قانونی آنان. (ماده 1 قانون صدور چک مصوب 16/4/1355)
دارنده چک
دارنده چک اعم است از کسی که چک در وجه او صادر گردیده یا به نام او پشتنویسی شده یا حامل چک (در مورد در وجه حامل). (ماده 1 قانون صدور چک مصوب 4/3/1344)
دارنده چک
دارنده چک اعم است از کسیکه چک در وجه او صادر گردیده یا به نام او ظهرنویسی شده یا حامل چک (در مورد چکهای در وجه حامل) (تبصره3 ماده1 قانون راجع به چک بیمحل مصوب 16/12/1337)
داروهای ژنریک
عنوان داروهای ژنریک به داروهایی اطلاق میشودکه با نام شیمیایی یا عمومی (غیراختصاصی) که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تأیید میگردد، نامیده میشود. (تبصره 2 ماده 6 از قانون اصلاح بعضی از مواد قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی وآشامیدنی مصوب1334مصوب23/1/1367)
داروهای گیاهی
داروهای گیاهی به فراوردههایی اطلاق میشود که در تهیه و ترکیب آنها کلاً یا اکثر آن، از اجزا یا عصارههای گیاهی استفاده شده باشد، تشخیص داروی گیاهی تأیید اثر درمانی و تعیین یا تأیید نام آن با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. (تبصره 3 ماده 6 از قانون اصلاح بعضی از مواد قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334 مصوب 23/1/1367)
داروی اختصاصی
عنوان داروی اختصاصی شامل داروهایی میشود که بهطور ساده و یا از اختلاط یا ترکیب چند دارو در نتیجه ابداع شخص یا شخصیت حقوقی معینی بهدستآمده یا فرمول و اسم ثابت و علامت صنعتی مخصوص مشخص به نام ابداعکننده در کشور ایران و یا کشورهای خارجی به ثبت رسیده باشد. (ماده 13 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 29/3/1334)
دام
در این قانون کلمه دام به حیوانات اهلی، طیور، ماهی، زنبور عسل، کرم ابریشم، حیوانات آزمایشگاهی و حیوانات باغوحش اطلاق میشود و مقصود از کنترل بهداشتی بازرسی و اقداماتی است که از لحاظ پیشگیری و مبارزه با امراض دامی و بیماریهای مشترک بین انسان و دام لازم و ضروری میباشد. (ماده 2 قانون سازمان دامپزشکی کشور مصوب 24/3/1350)
دامپزشک
به فارغالتحصیلان رشتههای دامپزشکی داخل و خارج از کشور اطلاق میشودکه مدرک دکترای دامپزشکی آنها به تأیید مراجع ذیصلاح رسیده باشد. (ماده6 آییننامه اجرایی ماده 10 قانون سازمان دامپزشکی کشور برای صدور پروانههای بیماران درمانگاه، آزمایشگاه و اشتغال به امور درمانی دامپزشکی مصوب 4/10/1373 هیأت وزیران)
دامدار
کسیکه حرفه اصلی او تولید یا پرورش دام و یا طیور باشد. (بند7 ماده 1 قانون شرکتهای تعاونی مصوب 16/3/1350)
دام زنده
حیوانات اهلی، طیور، آبزیان، زنبور عسل، کرم ابریشم، حیوانات آزمایشگاهی و پوستی و حیوانات باغ وحش. (بند د ماده 2 آییننامه چگونگی کنترل بهداشتی تردد، نقل و انتقال، واردات و صادرات دام زنده و فراوردههای خام دامی موضوع بند د ماده (3) و بند ب ماده (5) قانون سازمان دامپزشکی کشور مصوب 25/8/1373 هیأت وزیران)
دامغه
جراحتی که کیسه مغز را پاره کند، (از بند 9 ماده 186 قانون مجازات اسلامی مصوب 24/9/1361)
دام کشتاری
هر نوع دام و طیور که از نظر شرع مقدس اسلام قابلیت مصرف برای انسان داشته باشد. (بند د ماده 2 آییننامه چگونگی کنترل بهداشتی تردد، نقل و انتقال، واردات و صادرات دام زنده و فراوردههای خام دامی موضوع بند د ماده (3) و بند ب ماده (5) قانون سازمان دامپزشکی کشور مصوب 25/8/1373 هیأت وزیران)
دامیه
خراشی که از پوست بگذرد و مقدار اندکی وارد گوشت شود همراه با جریان خون باشد کم یا زیاد؛ (از بند 2 ماده 186 قانون مجازات اسلامی مصوب 24/9/1361)