ترمینولوژی
حرف ص
صلح مغابنه ای
(مدنی- فقه) صلحی است معوض که طرفین درمقام تساوی عرفی ارزش اقتصادی عوضین نبوده باشند. ( رک. قرارداد استخدام)
صلح ناحیه
دادگاه صلح مخصوص به رسیدگی دعاوی تا دویست ریال ودعاوی خلافی که وزارت عدلیه تاسیس میکرد وفعلا نسخ شده (قانون اصول تشکیلات 1307 و قانون موقتی سنبله 1301 و بند دوم ماده 789 آئین دادرسی مدنی )
( امین) صلح
رک. دادگاه بخش
(امین دادگاه) صلح
رک. دادگاه بخش
صلحیه
رک. دادگاه بخش
(امین) صلحیه
رک. دادگاه بخش
صنجه
بمعی سنجه است (رک. سنجه )
(ضمان)صنجه
( فقه) یعنی مسؤلیت، سنگ وزن. درموقع کشیدن مال مورد معامله گاهی سنگی را می آورند که طرف در صحت آن تردید داشت وثالثی ضامن می شد که اکر سنگ کسر باشد از عهده نقصان برآید و این ضمان را ضمان صنجه نامیدند و صنجه معرب سنگ است (شرح لمعه - جلد اول- صفحه 362- جامع الشتات- صفحه 235 )
صندوق Caisse
( بضم اول و فتح آن )جعبه بزرگ شش سطح را گویند و بطورمجاز محل نگهداری اموال و وجوه را گفته اند. در اصطلاحات ذیل بکار رفته است:
صندوق الف
صندوقی است در اداره تصفیه( رک. اد اره تصفیه )که درآمد آن از وجوه هزینه امور ورشکستگی (رک. هزینه امور ورشکستگی) تهیه میشود( ماده 52 قانون تصفیه )
صندوق ب
یکی از دو صندوق اداره تصفیه است که درآمد آن بشرح ماده 54 قانون تصفیه است (آئین نامه 16- 5- 319 وماده 57 قانون تصفیه) هریک از این دو صندوق دارای شخصیت حقوقی می باشند. صندوق تقاعد و وظایف وراث مستخدمین Caisse de retraite صندوقی که بموجب ماده 57 قانون استخدام کشوری مصوب 1351 شمسی وازمحل وجوه مذکور درآن ماده تشکیل میشود.
صنعت industrie
فعالیت جمعی که هدف مستقیم آن تولید مواد اولیه و تغبیر شکل آنها از طریق بکار بردن ماشین ها است. در مقابل امور ذیل بکار می رود: الف- کشاورزی که اساسأ کار با زمین است. ب- خدمات services که هدف در آنها عبارت است از نهادن محصولات کشاورزی یا صنعتی در اختیار عموم (مانند حمل و نقل و تجارت) ویا ایجاد شرائط تولید (مانند بانکداری) یا اموری که حنبه اقتصادی ندارد مانند امور آموزشی. ج- پیشه وری و اشتغال به حرف که امور فردی و خانوادگی است.
صنف وراث
(مدنی- فقه )هر طبقه باصنافی تقسیم میشود (رک. طبقات وراث )در حقیقت صنف وراث از تقسیم طبقات وراث بدست می آید مثلا: در طبقه اول، دو صنف وجود دارد: الف- ابوبن میت (این صنف درجات ندارد) ب- اولاد میت در طبقه دوم دو صنف وجود دارد: الف- جد وجده میت (هرقدر بالارود ). ب- برادران وخواهران میت و اولاد آنها (هرقدر پائین رود). درطبقه سوم یک صنف وجود دارد. صنف وراث که تقسیم شود درجات وراث بدست می آید. هرطبقه مقدم مانع طبقه دیگر از اصل ارث است و هر درجه مقدم ازیک صنف مانع درجه مؤخر ازهمان صنف است نه مانع درجات مؤخر از اصناف دیگر( ماده 889 ق- م این مطلب را معترض است ولی با ابهام)
صور قبیحه
(جزا)عکس هائی که جنبه نمایش جنسی داشته و باعث ضعف وفساد اخلاق عمومی باشد (ماده 19 قانون مطبوعات 1334 )
صورت
شکل و تمثال مجسم را گویند. صورت مساله چگونگی مساله را گویند. صورت بمعنی هیات چیز نیزآمده است و باین معنی در صورت حساب و صورت وضعیت بکار رفته است. دراصطلاح بمعنی مستخرجه و سند منظم حاکی ازحساب یا مسائل دیگر را گویند. در اصطلاحات ذیل بکار رفته است:
صورت جلسه proces - verbal
(یا صورت مجلس) سندی است که یک مقام رسمی (قاضی یا پلیس یا غیره) درآن یک عمل قضائی( رک. عمل قضائی) یا یک عمل خارجی (مانند ضرب و جرح وقتل و غیره )را به منظور اثبات یک واقعه مدنی یا کیفری یا اداری ثبت می کند. بمعنی وسیعتر شامل صورت مذاکرات یک جلسه نیز می شود مانند صورت جلسه مجمع عمومی شرکت و...
صورت جمع و خرج
شبیه سند تراز نامه( بیلان )که سابقا در حسابداری و تجارتخانه ها تنطیم می شد.
صورت حساب
سندی که در آن پرداختی های شخص مشروحا ذکرشده باشد که برابر آن بدهی خود را بپردازد( فاکتور)
صورت ریز
فهرست کالاهای فرستاده شده یا تحویل شده که فروشنده یا تحویل دهنده بطرف خود می دهد.
صورت سجلات
( فقه) مقصود از سجلات نوشته های متضمن حکم قضات است وشباهت به دادنامه دارد (رک. داد نامه )وسجلات صورت جلساتی (محضرها) هستند که درآنها حکم قاضی نوشته می شد و شهود آنرا بعنوان حکم دیده و شهادت خود را کتبأ درآن مینوشتند و نسخه ای ازآن در دست محکوم له بود و برای استفاده از آن باید همان شهود مجددأ موقع استفاده با مراجعه بخط و شهادت کتبی خود دوباره شهادت می دادند و صورت یکی ازسجلات که ضبط کرده اند چنین است: بسم الله الرحمن الرحمیم. هذاما اشهد علیه القاضی فلان...علی کذا... فی مجلس حکمه و قضائه فی موضع کذا وکذا فی وقت کذا وکذا انه ثبت عنده بشهادة فلان و فلان( ونسبهما )و قد عرفهما( یعنی دو شاهد را) بماساغ له به قبول شهادتهما عنده بما فی کتاب نسخه( وینسخ الکتاب ان کان معه او المحضر فی ای حکم کان. یعنی مفاد شهادت کتبی را در این جا عینآ نقل کند اگر شهادت کتبی وجود داشته باشد واگر شهادت در جلسه دادگاه داده اند و در محضر ((صورت جلسه)) ضبط شده متن شهادت را از آن جا نقل کند و بعد از ختم این قسمت می افزاید:) فحکم به فانفذه و امضاه بعدان ساله فلان بن فلان ان یحکم له. قاضی از این سجل دو نسخه مینوشت و نسخه ای را بایگانی می کرد( رک. قا ضی - اصطلاح دیوان قاضی) و نسخه ای را به محکوم له میداد و در صورت فقدان یک نسخه دیگری مورد استفاده قرار می گرفت.