ترمینولوژی
حرف ع
عقد جایز
عقد جایز آن است که هر یک از طرفین بتواند هر وقتی بخواهد فسخ کند. (ماده 186 قانون مدنی)
عقد خیاری
عقد خیاری آن است که برای طرفین یا یکی از آنها یا برای ثالثی اختیار فسخ باشد. (ماده 188 قانون مدنی)
عقد لازم
عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد معینه (ماده 185 قانون مدنی)
عقد معلق
عقد منجز آن است که تأثیر آن برحسب انشا موقوف به امر دیگری نباشد والا معلق خواهد بود. (ماده 189 قانون مدنی)
عقد منجز
عقد منجز آن است که تأثیر آن برحسب انشا موقوف به امر دیگری نباشد والا معلق خواهد بود. (ماده 189 قانون مدنی)
علامت تجارتی
علامت تجارتی عبارت از هر قسم علامتی است که اعم از نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، مهر، لفاف و غیر آن که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی، تجارتی یا فلاحتی اختیار میشود. ممکن است یک علامت تجارتی برای تشخیص امتیاز محصول جماعتی از زارعان یا ارباب صنعت یا تجار یا محصول شهر یا یک ناحیه از مملکت اختیار شود. (ماده 1 قانون ثبت علائم و احتراعات مصوب 1/4/1310)
علامت صنعتی و تجاری
هر قسم علامت از رقم و حرف و عبارت یا نقش که برای امتیاز و تشخیص یک محصول صنعتی یا یک شی یا مؤسسه تجارتی به کار رود علامت صنعتی و تجارتی شناخته خواهد شد. معهذا علایم ذیل را به جای علامت صنعتی یا تجارتی نمیتوان به کار برد: 1. بیرقهای ایران و خارج- علامت مملکتی (شیر و خورشید) – انواع نشانها و مدالهای دولتی ایران یا خارجه- نقشهای ترکیبی شبیه به بیرقهای مختلفه ایران و خارجه- انگهای مخصوص دولتی. تبصره: راجع به نقشهای ترکیب شبیه به بیرقهای مختلف ایران که قبل از تصویب این قانون استعمال شده است در صورتی که تا یک سال پس از تصویب این قانون به ثبت برسد اجازه داده خواهد شد. 2. علائمی که محتمل اختلال انتظامات عمومی و برخلاف حسن اخلاق و یا موهم گمراهی مردم یا تولید رقابت غیرعادلانه بنماید. 3. علایمی که مرکب باشد از ارقام و یا کلماتی که معمولاً کمیت و یا کیفیت و یا نوع مال التجاره را مشخص میدارد یا عبارت است از اسامی مختلفه جغرافیایی 4. انواع علائم مذهبی و علامات هیأتها و مؤسسات رسمی مانند شیر و خورشید سرخ و هلال یا صلیب احمر یا نظایر آنها. (ماده 1 قانون علامات صنعتی و تجارتی مصوب 9/1/1304)
علامت خطاب یا معرف
علامت خطاب یا معرف (CALL SIGN) عبارت از علامت مشخصهایست متشکل از حروف و اعداد یا اسامی خاص که قبل از برقراری هر ارتباط و در ضمن ارسال پیام به منظور معرفی ایستگاههای فرستنده و گیرنده توسط اپراتور اعلام میگردد. (ماده 7 آییننامه اجرایی صدور گواهینامه افسری مخابرات کشتی مصوب 31/6/1364 هیأت وزیران)
علیالحساب
علیالحساب عبارت است از پرداختی که به منظور ادای قسمتی از تعهد با رعایت مقررات صورت میگیرد. (ماده 29 قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1/6/1366)
علیالحساب
علیالحساب عبارت است از پرداختی که به منظور ادای قسمتی از تعهد صورت میگیرد. (ماده 15 آییننامه مالی دانشگاهها مصوب 30/3/1363 هیأت وزیران)
علائم مرزی
عبارت است از میلهها و نشانهایی که به منظور مشخص نمودن خط مرز در شکل و اندازه و رنگ معینی، براساس توافق دو یا چند کشور هم مرز نصب میگردد. (بند 20 آییننامه اجرایی قانون حفظ و تثبیت کناره و بستر رودخانههای مرزی مصوب 18/12/1363 هیأت وزیران)
علائم و نشانههای زمینی
علائم و نشانههای زمینی از نظر این قانون به دو دسته تقسیم میشوند: 1- علائم و نشانههایی مربوط به نقشهبرداری که موقعیت یک نقطه را از لحاظ مختصات یا طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع نسبت به یک مبدأ معین و مشخص میکند. 2- علائم و نشانههای مربوط به تحدید حدود املاک و حریم (کاداستر). (ماده 1 قانون تعیین و حفاظت علائم و نشانههای زمینی مربوط به نقشهبرداری و تحدید حدود و حریم مصوب 19/9/1351)
عمده فروش
منظور از عمده فروش مندرج در این قانون و آییننامههای اجرایی آن هر شخص حقیقی یا حقوقی اعم از تولیدکننده یا توزیع کننده یا وارد کننده است که تمام یا قسمتی از فرآوردههای صنعتی و یا کشاورزی و یا کالای وارداتی را در اختیار غیرمصرف کننده اعم از افراد صنفی، تجار، بنکداران و حقالعمل کاران خواه به صورت فروش و یا به طور امانی برای فروش قرار میدهند. تجار و بنکداران و حقالعمل کارانی که شخصاً تولیدکننده و یا واردکننده نبوده و به شرح فوق محصول و یا کالایی را در اختیار گرفته و سپس به افراد صنفی میفروشند نیز عمده فروش محسوب میشوند. (بند 2 تبصره ماده 15 از اصلاح قانون نظام صنفی مصوب 30/8/1351)
عمده فروشی
عمده فروشی عبارت از عرضه محصولات و تولیدات موضوع این آییننامه به صورت کلی به توزیع کنندگان میباشد. (بند ج ماده 1 آییننامه اجرایی قانون اصلاح ماده واحده قانون نحوه واگذاری اماکن و میادین و غرفه توزیع میوه مصوب 5/10/1358 مصوب 1/11/1374 هیأت وزیران)
عمران
منظور از عمران احداث ساختمان و ایجاد باغ میوه یا باغ چای و قلمستان و انجام عملیات زراعی است. باغ میوه و قلمستان همان است که در قانون اصلاحی قانون اصلاحات ارضی تعریف شده و باغ چای به محلی اطلاق میشود که تعداد بوتههای چای در هر هکتار کمتر از یک هزار عدد نباشد و منظور از انجام عملیات زراعی کاشت و برداشت محصولات کشاورزی طبق عرف محل میباشد. (تبصره 2 ماده 2 از قانون مربوط به اراضی ساحلی مصوب25/5/1346)
عمران و آبادانی
منظور از عمران و آبادانی و فعالیت تولیدی فعالیتهایی است که باعث بالا بردن سطح تولیدی و درآمد کشور و یا به طور مستقیم یا غیر مستقیم تحصیل ارز یا صرفهجویی در هزینههای ارزی بنماید. (تبصره 2 ماده 1 آییننامه اجرای قانون جلب و حمایت سرمایههای خارجی مصوب 17/7/1335)
عمران و احیای قابل قبول
منظور از عمران و احیای قابل قبول مذکور در قانون زمین شهری- که از این پس قانون نامیده میشود- عمومات یاد شده در ماده (141) قانون مدنی و مقررات بعدی در باب احیا و عمران زمینها است عملیات از قبل شخص غیر مسبوق به احیا، تحجیر، ریختن مصالح در زمین، حفر چاه و نظایر آن، عمران و احیا محسوب نمیگردد. (ماده 1 آییننامه اجرایی قانون زمین شهری مصوب 24/3/1371 هیأت وزیران)
عمری
عمری حق انتفاعی است که به موجب عقدی از طرف مالک برای شخص به مدت عمر خود یا عمر منتفع یا عمر شخص ثالثی برقرار شده باشد. (ماده 41 قانون مدنی)
عملآوری (آبزیان):
هر گونه عملیاتی است که برروی آبزی پس از خروج از آب به منظور عرضه به بازار یا تولید محصولاتی شیلاتی انجام میگیرد، مانند شستشو، آماده سازی، بستهبندی، نگهداری، انجماد، فیلهسازی، نمک سود کردن، دودی کردن، ترشی کردن، کنسرو کردن، تولید خمیر و پودر کردن. (بند 6 ماده 1 آییننامه اجرایی حفاظت و بهرهبرداری از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران مصوب 5/2/1378 هیأت وزیران)
عملیات اجرایی
منظور فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی دستگاههای اجرایی است که در برنامه سالانه مشخص میگردد. (بند 8 ماده 1 قانون برنامه و بودجه کشور مصوب 10/12/1351)