contact
shape

ترمینولوژی

shape

حرف ف

فک

(مدنی- فقه) درمعانی ذیل بکار می رود: الف- بمعنی فسخ چنانکه گویند معامله را فک کرد یعنی فسخ کرد. ولی اصطلاح فسغ افصح و متداول تر است. و این ترادف در ذیل تبصره دوم ماده 34 مکرر قانون ثبت بنظر می رسد. ب- نتیجه عمل فسخ را فک می گویند.

فک رهن

( مدنی- فقه )خلاص کردن عین مرهونه از قید رهن، خواه از طریق دادن دین و خواه ازطریق ابراء دائن. ولی اگر مال مورد رهن ازطریق مزایده واجراء ماده 34 قانون ثبت فروخته شود این امرمصداق فک رهن نیست. کلمه Mainlevee مفهوم عامی دارد که فک رهن از مصادیق آن است.

فلات قاره Plateau continental

این اصطلاح علامت اختصاری آن.P.C است تازه است و درخلاف جهت اصل آزادی دریاهای غیر ساحلی (دریای آزاد) بوجود آمده وحدفاصل بین دریای ساحلی و دریای آزاد را که مدتها مبنای حقوق بحری بین المللی بوده از بین می برد کشورهائی که دارای آب ساحلی هستند در حدود این اصطلاح اختلاف دارند: گروهی آنرا ناظر بمالکیت نفت وگاز می دانند و بمالکیت حیوانات دریائی واقع در محدوده فلات قاره سرایت نمیدهند یعنی جز نفت وگاز را مشمول اصل آزادی دریای آزاد می دانند ولی عده دیگر از مفهوم فلات قاره حاکمیت مطلق دولت دارنده آب ساحلی را در محدوده فلات قاره مورد توجه قرار داده اند. دولت آمریکا و فیلیپین و گواتمالا از دسته اول و دولت رانگون و برزیل ومکزیک و پاکستان واسترالیا از دسته اخیر محسوبند. ازحیث اندازه سطح فلات قاره اختلاف شدیدتر است: گفته میشود فلات قاره آن مقدار ازخاک زیرآب دریا( که ازحد آب ساحلی بیرون است) است که حکم زیر بنای ظاهری و پی خاک کشور محسوب است! چون این تعریف مبهم است از آن روگردانده گروهی ازکشورها محدوده بین حدآب دریای ساحلی وخطی را( که اولین شیب تند قعر دریا ازآن آغازمیشود و ارتفاع آن تا سطح دریا 200 متراست) فلات قاره دانسته اند و چون از نظر طبیعی این محدوده برای پاره ای ازکشورها ناچیزاست آنرا نپذیرفته و هرگروهی مبنائی را که حافظ منافع آنان باشد پسندیده اند. بهرحال رفع این اختلافات باید باتوافق دول ذینفع و مذاکرات مستقیم آنان باهم باشد( موافقت نامه بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت آجیب مینراریا- جلد اول قانونگذاری دوره 19 صفحه 118 ماده سوم).

فلس

( فقه )بفتح اول ودوم صفت شخص مفلس است ( رک. مفلس )وصف مذکور در قوانین فعلی کشور جای خود را به اعسار داده است. ( رک. اعسار )

فمینیسم Feminisme

جنبش آزادی زنان که بعد ازجنگ اول جهانی دراروپا آغازگردید ودرحد خود گام تازه ای بسوی آزادیهای دموکراتیک محسوب میشد و این امردر دنیا نتائج عادلانه ای ببار آورد که مزد مساوی در مقابل کار مساوی نمونه کوچکی ازآن ها است.

فن Technique

مجموع وسائل و ابزارهای متناسب ومتشکل برای گرفتن نتیجه معین با بهترین راندمان ( محصول و برآمد )ممکن و مقدور رافن گویند. فن درتمام قلمروهای فعالیت انسانی صدق می کند هم در قلمرو ماشینیسم وهم در قلمروهای دیگر چنانکه گفته میشود تکنیک قضائی- تکنیک کار فکری- تکنیک روابط انسانی. تکنیک باین معنی نخست در قلمرو ماشینیسم کمال یافته و بسائر امور سرایت کرده است.(دیکسیونر اقتصادی و اجتماعی Thomas suavet)

فنجان

معرب پنگان( کلمه فارسی است) در اصطلاحات حقوق ارضی مقدار زمینی که با یکساعت آب سیراب شود وآن برابر دوجریب است یعنی هر دو جریب یک فنجان است (ماده 24 آئین نامه قانون ثبت). در برخی ازنواحی ایران ظرف مخصوصی راکه درآن سوراخی است روی آبی که درتغاری ریخته اند می گذارند از لحظة نهادن ظرف روی آب تا لحظه ای که ظرف مذکور ازهمان سوراخ پرشده و شروع به رفتن زیرآب می کند واحد زمانی بدست می آید که بماحذ آن واحد زمانی مقدار آب قنات یا چشمه وامثال آنها را محاسبه می کنند و باین حساب گفته میشود حقابه فلان زمین مثلا دو فنجان آب است یا فلانی دو فنجان آب از سهم دوم ازمدار آب فلان قنات را مالک است و مقصود از سهم شبانه روزاست وعدد سهم ازابتداء مدار (گردش آب، روی نوبه ها) حساب میشود.

فوب F.O.B یا Franco Bord

که بموجب آن فروشنده کالائی که باید بوسیله کشتی حمل شود باید کالا را بدون تقبل هزینه نقل توسط کشتی به محوطه بندری که کشتی ازآنجا بارگیری می کند برساند و هزینه حمل و نقل کشتی بعهده او نیست.

فوریت اخذ بشفعه

( مدنی- فقه) یعفی بعد ازاطلاع شریک ( که حق شفعه دارد )بر وقوع معامله سهم الشرکه ازطرف شریک خود باید بلافاصله حق اخذ بشفعه را اعمال کند( ماده 821 قانون مدنی ).

فوریت خیار

(مدنی- فقه )یعنی بعد ازعلم صاحب حق خیار به وجود علت خیار( مانندعلم به غین یا علم به عیب ومانند این ها ) بلافاصله باید حق خیار خود را اعمال کند.

فوق العاده

( حقوق اداری) این اصطلاح همیشه اضافه بچیزی میشود ازقبیل فوق العاده اضافه کار- فوق العا ده کشیک سرایدارـ فوق العاده تضمین تحویلدار و جمعدار- فوق العاده روزانه. مشخصات آن چنین است: الف- فی الجمله استمرار دارد وبتناوب و توالی پرداخت میشود. ب- بماخذ مقررات قبلی و آئین نامه مزایا داده میشود بخلاف پاداش. ج- در بودجه پیش بینی میشود. د- در حساب حقوق تقاعد داخل درضریب نیست. هـ - در ایام مرخصی داده نمیشود بخلاف کمک هزینه. مقایسه شود با اضافه حقوق. ( رک. حق حضور- دستمزد- کمک هزینه- پاداش- حق الزحمه ).

فوق العاده کسر صندوق

(مالیه )فوق العاده ای که برای جبران خسارات احتمالی که به مامور پرداخت ممکن است وارد شود (از راه دریافت سکه قلب یا اشتباه در وصول وپرداخت) داده میشود( ماده یک تصویب نامه مورخ 25- 3- 39 هیات وزیران راجع بفوق العاده کسر صندوق و تضمین).

فهم

( فقه) اصطلاح اولیه قیاس درصدراسلام. درهمین معنی رأی و اجتهاد راهم بکار می بردند.

فیئی

(بروزن برف )مالی که از اجانب بدون جنگ وخونریزی بدست می آمد. معنی لغوی غنیمت براین معنی صادق است اما معنی اصطلاحی غنیمت جز این است. (رک. غنیمت )

فاضلاب

عبارت است از هر نوع ماده مایع زاید حاصله از فعالیت‌‌های صنعتی یا کشاورزی و دامداری یا شهری و خانگی که به آب یا خاک تخلیه گردد. (بند 5 ماده 1 آیین‌نامه جلوگیری از آلودگی آب مصوب 24/9/1363)

فته طلب:

فته طلب سندی است که به موجب آن امضا کننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد آن شخص کارسازی نماید. (ماده 307 قانون تجارت مصوب 13/12/1311)

فدراسیون ورزشی آماتوری

فدراسیون ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران که در این اساسنامه فدراسیون نامیده می‌شود مؤسسه عمومی غیردولتی و دارای شخصیت حقوقی است که براساس مشی و اصول ورزشی آماتوری تعیین شده به موجب منشور المپیک با مراعات شئون اسلامی و مقتضیات ملی و به‌عنوان بالاترین مرجع ذی‌صلاح در هر رشته ورزشی تشکیل می‌شود و در چارچوب این اساسنامه با هماهنگی سازمان تربیت بدنی و رعایت سایر قوانین و مقررات مربوط فعالیت می‌نماید. (ماده 1 اساسنامه فدراسیون‌های ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران مصوب 9/3/1378 هیأت وزیران)

فرار با توطئه

فراری که با تبانی بین بیش از دو نفر نظامی به عمل آید فرار با توطئه محسوب می‌شود. (ماده 365 قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب 4/10/1318)

فرار با توطئه

فراری که با مواضعه بین بیش از 2 نفر نظامی به عمل آید فرار با توطئه محسوب می‌شود. (ماده 242 قانون محاکمات نظامی مصوب 30/4/1307)‌

فراری

پرسنل ثابت نیروهای مسلح هرگاه در زمان صلح، بیش از پانزده روز غیبت متوالی داشته و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و .... (از ماده 38 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مصوب 18/5/1371)