تجدید فراش

تجدید فراش به ازدواج مجدد مردی گفته می شود که با داشتن همسر دائمی تصمیم می گیرند ازدواج دیگری را داشته باشند در رابطه با تجدید فراش هر چند فقه اسلامی مخالفتی نداشته و اجازه داشتن چند همسری را به مرد داده است اما قانون گذار در قانون حمایت خانواده مصوب 1353 زوج را با ممنوعیت مواجه کرده و تنها تحت شرایطی اجازه تجدید فراش را داده است که در این مقاله سعی داریم به بررسی شرایط تجدید فراش از دید قانون حمایت خانواده بپردازیم.

 

قانون حمایت خانواده در ماده 56 بیان می دارد برای ازدواج مجدد، مرد بایستی مجوز داشته باشد و از زن اول خویش اجازه داشته باشد در غیر این صورت سر دفتری که اقدام به ثبت ازدواج مجدد بدون مجوز کرده مرتکب تخلف شده و ممکن است به محرومیت از سردفتری محکوم شود.
به موجب نص این ماده مرد ملزم به آن است برای ازدواج دوم خویش اقدام به ثبت نکاح خویش در دفاتر ازدواج و طلاق نماید و مجوز لازم را برای ازدواج دوم داشته باشد.
بررسی ماده 16 قانون حمایت خانواده 1353
به موجب این ماده مرد از ازدواج مجدد با داشتن همسر دائمی منع شده مگر با اثبات یکی از موارد ذیل که مجوزی برای تجدید فراش مرد است:

•  رضایت همسر اول
•  عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی
•  عدم تمکین زن از شوهر
•  ابتلاء زن به جنون یا امراض صعب‌العلاج موضوع بندهای 5 و 6 ماده 8
• محکومیت زن وفق بند 8 ماده 8
•  ابتلاء زن به هر گونه اعتیاد مضر برابر بند 9 ماده 8
•  ترک زندگی خانوادگی از طرف زن
•  عقیم بودن زن
•  غایب مفقودالاثر شدن زن برابر بند 14 ماده 8

اصل بر آن است که رضایت زوجه برای تجدید فراش زوج الزامی است مگر جز مواردی که قانون گذار اذن همسر اول را الزامی ندانسته است.

به موجب ماده 56 قانون حمایت خانواده 1391و ماده 16 قانون سابق مرد این حق را نداشته که بدون رضایت همسر اول خویش اقدام به تجدید فراش کند.

برای گرفتن اذن همسر اول زوج بایستی دادخواستی را به طرفیت همسر اول خویش تنظیم و دلایلی که تصمیم گرفته تجدید فراش کند را قید و به دادگاه تحویل دهد پس از ارائه دادخواست زوج‌، دادگاه جلسه ای را تنظیم و یک نسخه از تقاضای مرد را برای او ارسال می کند تا موافقت یا عدم موافقت خویش را مبنی بر تجدید فراش مرد اعلام دارد در صورتی که زوجه با ازدواج مجدد همسرش موافقت کرد و دادگاه بر حسب مستندات و انجام تحقیقات از زوجه به اقناع وجدانی رسید که زوج توانایی مالی کافی داشته و عدالت را بین همسران خویش رعایت می کند به مرد این اجازه را داده که تجدید فراش کند.

در شرایطی که اذن زوجه برای تجدید فراش زوج الزامی نیست:

از بند 2 تا بند 9استثنائاتی بوده که قانون گذار تجدید فراش زوج را منوط به اذن همسر اول ندانسته است

• در صورتی که زوجه از انجام وظایف زناشویی ممانعت کند و از همسر خویش تمکین نکند
• در صورتی که زوجه به یکی از بیماری های صعب العلاج از جمله ایدز و سرطان مبتلا بوده باشد
• در صورتی که زوجه محکوم به مجازات حبس پنج سال یا بیشتر باشد
• در صورتی که زوجه به مواد مخدر مضر اعتیاد شدید داشته باشد
• در صورتی که زوجه عقیم باشد و نتواند بچه دار شود
•  در صورتی که زوجه بدون علت موجه منزل را ترک کرده باشد
• در صورتی که زوجه غایب مفقود الاثر باشد.

در فروضی که بیان داشتیم زوج برای تجدید فراش ملزم به آن نبوده که از همسر اول و دادگاه کسب اجازه کند.

در فرضی که زوج بدون داشتن اذن از همسر اول اقدام به تجدید فراش کند و مورد از مواردی نباشد که به زوج حق تجدید فراش داده شود این حق برای زوجه بوده که زوج را ملزم به آن کند که وی را طلاق بدهد البته قانون گذار ضمانت اجرای کیفری که تحمل مجازات حبس بوده را نیز برای زوج در نظر گرفته است.

این تشریفات و الزاماتی که راجع به تجدید فراش بیان داشتیم همگی مربوط به ازدواج دائم بوده و در نکاح دائم است که زوج بایستی قبل از اقدام به تجدید فراش اذن همسر اول خویش را داشته باشد تا بتواند اقدام به ثبت نکاح خویش و الزام سر دفتر به ثبت ازدواج دوم داشته باشد در رابطه با نکاح موقت از آنجایی که الزامی به ثبت نکاح جز در موارد استثنا نبوده هیچ گاه زوج قرار نیست انعقاد صیغه موقت را به اطلاع زوجه خود برساند لذا در این نوع نکاح اذن همسر اول شرط نبوده مگر آنکه ثبت نکاح موقت الزامی باشد از جمله اینکه زوجه باردار شود در اینجا بایستی نکاح موقت به ثبت رسیده و اذن همسر اول شرط می باشد.

در صورتی که مرد از اقدام به ثبت ازدواج دوم ممانعت کند و اذن همسر اول و دادگاه و کلیه تشریفاتی که مورد بررسی قرار دادیم را رعایت نکند از نظر قانونی من باب ترک فعلی که انجام داده محکوم به مجازات حبس و جزای نقدی خواهد بود.

ماده ۵۶ قانون حمایت خانواده در پاسخ به این سوال بیان می دارد:

در صورتی که سردفتری بدون اخذ اجازه نامه در مورد تجویز ازدواج مجدد اقدام به ثبت ازدواج کند به محرومیت درجه 4موضوع قانون مجازات اسلامی از اشتغال به سردفتری محکوم می شود البته لازم به ذکر است این مورد اشاره به جایی دارد که زوج ملزم به آن بوده که اذن همسر اول را داشته باشد در غیر این صورت اگر تجدید فراش جز مواردی بوده که اذن دادگاه و همسر اول نخواسته اخذ اجازه نامه شرط نبوده و در صورتی که سر دفتری اقدام به ثبت ازدواج دوم زوج کند مرتکب تخلف اداری نشده است.

در پاسخ باید بیان داریم اگر مردی بدون اذن همسر اول خود اقدام به تجدید فراش کند به صحت عقد لطمه ای وارد نبوده و تنها مرد من باب عدم اذن همسر مرتکب تخلف شده است البته اگر مردی تصمیم بگیرد تجدید فراش با خواهرزاده یا برادرزاده های زن داشته باشد الزاما برای صحت عقدش اذن همسر اول را داشته باشد.

در رابطه با تجدید فراش در شرایطی که زوج ملزم به گرفتن اذن از همسر اول خود بوده اما ممانعت به عمل آورده این حق را برای زوجه داشته که بتواند از همسر خود جدا شود بدون آنکه علت موجهی برای پذیرش درخواست وی به قبولی طلاق باشد اما در فرضی که زوج به یکی از مواردی از جمله عدم تمکین زوجه، عقیم بودن زوجه و مواردی که بدان اشاره داشتیم عدم اذن زوج، از موجبات قبولی طلاق نبوده و زوجه نمی تواند با استناد به آن درخواست طلاق خود را از دادگاه بخواهد.

نتیجه گیری

ما در این مقاله به بررسی یکی از موضوعات حقوق خانواده که  بحث تجدید فراش مرد بوده پرداختیم و بیان داشتیم در جایی که مردی تصمیم دارد علی رغم داشتن همسر دائمی اقدام به ازدواج با زنی دیگر داشته باشد ملزم به آن بوده که اذن از همسر اول و دادگاه داشته باشد مگر در شرایطی که از استثنات این اصل بوده و اذن زن الزامی نبوده که ما در این مقاله به تفصیل این موارد را مورد بررسی قرار دادیم در صورتی که راجع به موضوع مورد بحث ابهامی برای شما وجود داشته و به عنوان زوجه نمی دانید در چه شرایطی شما می توانید ازهمسر خود من باب ترک فعلی که مرتکب شده شکایت کیفری مطرح و تعقیب جزایی او را خواستار و من باب انجام تخلفش حکم جدایی و طلاق خویش را از دادگاه بخواهید می توانید با وکیل متخصص ما جناب آقای جعفر خالصی که وکیل با تجربه و زبده دپارتمان حقوق خانواده در تیم حقوقی معید بوده کسب مشاوره ای داشته باشید و سوالات حقوقی خود را در حوزه حقوق خانواده در میان بگذارید.