ترمینولوژی
حرف ش
شکلپذیری
قابلیت جذب و اتلاف انرژی و حفظ تاب باربری یک سازه هنگامی که تحت تأثیر تغییر مکانهای غیرحظی چرخهای ناشی از زلزله قرار میگیرد. (از بخش تعاریف آییننامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله مصوب 17/9/1378 هیأت وزیران)
شماره ملی
عددی است ده رقمی و منحصر به فرد که توسط سازمان برای هر فرد ایرانی تعیین و به وی اختصاص داده میشود. (بند ت ماده 1 از آییننامه اجرایی قانون الزام اختصاصشماره ملی وکد پستی برای کلیه اتباع ایرانی مصوب 1/12/1378 هیأت وزیران)
شناورها و آلات و ادوات غیرمجاز
کلیه شناورها و آلات و ادوات صیادی که استفاده از آنها برابر مقررات مجاز اعلام نشده است. (بند 12 ماده 1 از آییننامه اجرایی حفاظت و بهرهبرداری از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران مصوب 5/2/1378 هیأت وزیران)
شن و ماسه معمولی
شن و ماسهای است که حاوی کانیهای با ارزش نبوده یا تفکیک آنها مقرون به صرفه نباشد و عمدتاً در کارهای ساختمانی، راهسازی، بتنریزی و نظایر آن استفاده میگردد. (بند ص ماده 1 از قانون معادن مصوب 23/3/1377)
شن و ماسه معمولی
شن و ماسهای که منحصراً در عملیات ساختمانی و راهسازی و بتنریزی و نظایر آن قابل مصرف است و دارای مصارف صنعتی دیگری نبوده و حاوی کانیهای با ارزشی نیست که تفکیک آنها مقرون به صرفه باشد. (بند ص ماده 1 از قانون معادن مصوب 1/3/1362)
شوت
سازه یا بنایی است که در مقطع عرضی رودخانه به صورت آبشارهای مصنوعی به منظور کاهش شیب طولی آن و کاهش سرعت آب احداث میشود. (بند 19 آییننامه اجرایی قانون حفظ و تثبیت کناره و بستر رودخانههای مرزی مصوب 18/12/1363 هیأت وزیران)
شوراها
طبق دستور قرآن کریم «و امرهم شوری بینهم» و «مشاورهم فیالامر» شوراها: مجلس شورای اسلامی، شورای استان، شهرستان، شهر، محل، بخش، روستا و نظایر اینها از ارکان تصمیمگیری و اداره امور کشورند ... (از اصل هفتم قانون اساسی)
شورای پول و اعتبار
شورای پول و اعتبار به منظور مطالعه و اتخاذ تصمیم درباره سیاستکلی بانک مرکزی ایران و نظارت بر امور پولی و بانکیکشور عهدهدار وظایف زیر است: 1- رسیدگی و تصویب سازمان و بودجه و مقررات استخدامی و آییننامههای داخلی بانک مرکزی ایران. 2- رسیدگی و اظهار نظر نسبت به ترازنامه بانک مرکزی ایران برای طرح در مجمع عمومی. 3- رسیدگی و تصویب آییننامههای مذکور در این قانون 4- اظهارنظر در مسائل بانکی و پولی و اعتباری کشور و همچنین اظهارنظر نسبت به لوایح مربوط به وام یا تضمین اعتبار و هر موضوع دیگری که از طرف دولت به شورا ارجاع میشود. 5- دادن نظر مشورتی و توصیه به دولت در مسائل بانکی و پولی و اعتباریکشورکه به نظر شورا در وضع اقتصادی و به خصوص در سیاست اعتباری کشور مؤثر خواهد بود. 6- اظهار نظر درباره هر موضوعی که از طرف رئیس کل بانک مرکزی ایران در حدود این قانون به شورا عرضه میگردد. (ماده 18 قانون پولی و بانکی کشور مصوب 18/4/1351)
شورایعالی امنیت ملی
به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی، شورایعالی امنیت ملی به ریاست رئیس جمهور با وظایف زیر تشکیل میگردد .... (از اصل 175 قانون اساسی)
شورایعالی شهرسازی و معماری ایران
برای هماهنگکردن برنامههای شهرسازی به منظور ایجاد محیط زیست بهتر برای مردم همچنین به منظور اعتلای هنر معماری ایران و رعایت سبکهای مختلف معماری سنتی و ملی و ارائه ضوابط و جنبههای اصیل آن با در نظر گرفتن روشهای نوین علمی و فنی و در نتیجه یافتن شیوههای اصولی و مناسب ساختمانی در مناطق مختلفکشور با توجه به شرایط اقلیمی و طرز زندگی و مقتضیات محلی، شورایعالی شهرسازی و معماری ایران تأسیس میشود. (ماده 1 قانون تأسیس شورایعالی شهرسازی و معماری ایران مصوب 22/12/1351)
شورای مرکزی اصناف
شورایی است که مجمع امور صنفی هر شهر تعدادی را به موجب مقررات این قانون از بین اعضای خود برای عضویت در شورای مذکور انتخاب مینماید. (ماده 11 لایحه قانونی راجع به اجازه اجرای اصلاحاتی که توسط هیأت عالی نظارت در قانون نظام صنفی و اصلاحیههای آن به عمل آمده است مصوب 13/4/1359 شورای انقلاب)
شورای مرکزی دانشگاهها
برای رسیدگی به امور دانشگاههای ایران و کلیه مؤسسات آموزش عالی و ایجاد هماهنگی بین آنها شورایی به نام شورای مرکزی دانشگاهها به ریاست وزیر آموزش و پرورش تشکیل میشود. (ماده 1 قانون راجع به تأسیس شورای مرکزی دانشگاهها مصوب 9/9/1344)
شورشکننده
اشخاص مشروحه پایین شورش کننده محسوب میشوند: 1- نظامیان مسلحی که عده آنها لااقل چهار نفر بوده و از روی تبانی و توطئه از اطاعات اوامر رؤسای خود سرپیچی نموده و برخلاف اوامر رؤسای خود رفتار نمایند. 2- نظامیانی که عده آنها لااقل هشت نفر بوده و به وسیله استعمال اسلحه شروع به تعدیات و تجاوزاتی نسبت به مردم بنمایند و از فرمان مافوق خود که مشعر برتفرقه یا اطاعات امر باشد سرپیچی کنند. (از ماده 328 قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب 4/10/1318)
شهدا
شهدا کسانی هستند که در جنگ یا عملیات رزمی مقتول شوند. (ماده 7 آییننامه بیمه افسران و کارمندان نیروهای مسلح و ژاندارمری مصوب 1/11/1337)
شهدای ملی
مجلسین سنا و شورایملی قیام روز دوشنبه 30 تیرماه 1331 را که در سراسر کشور برای پشتیبانی از نهضت ملی ایران انجام پذیرفت قیام مقدس ملی شناخته و شهدای آن روز را به عنوان شهدای ملی مینامند. (ماده 1 قانون مربوط به شناسایی قیام روز 30 تیر 1331 به نام قیام مقدس ملی مصوب 16/5/1331)
شهر
شهر، محلی است با حدود قانونی که در محدودة جغرافیایی بخش واقع شده و از نظر بافت ساختمانی، اشتغال و سایر عوامل، دارای سیمایی با ویژگیهای خاص خود بوده به طوری که اکثریت ساکنان دائمی آن در مشاغل کسب، تجارت، صنعت، کشاورزی، خدمات و فعالیتهای اداری اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خودکفایی نسبی برخوردار و کانون مبادلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حوزه جذب و نفوذ پیرامون خود بوده و حداقل دارای ده هزار نفر جمعیت باشد. (ماده 4 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب 15/4/1362)
شهر
در این اساسنامه نام شهر به کلیه نقاطی اطلاق میشودکه درآن نقاط شهرداری تأسیس شده یا از این به بعد تأسیس خواهد گردید. (تبصره ماده 1 لایحه اساسنامه سازمان اتحادیه شهرداریهای ایران مصوب 12/11/1344)
شهر
مقصود از شهر حوزهای است که طبق گواهی وزارت کشور دارای شهرداری قانونی میباشد. (ماده 2 قانون برنامه هفت ساله دوم عمرانی کشور مصوب 8/12/1334)
شهر جدید
شهر جدید به نقاط جمعیتی اطلاق میگردد که در چارچوب طرح مصوب شورایعالی شهرسازی و معماری ایران که از این پس به اختصار شورایعالی نامیده میشود در خارج از محدوده قانونی و حریم استحفاظی شهرها (هر کدام که بزرگتر باشد) برای اسکان حداقل سیهزار نفر به اضافه ساختمانها و تأسیسات مورد نیاز عمومی، خدماتی، اجتماعی و اقتصادی ساکنان آن پیشبینی میشود. (ماده 1 قانون ایجاد شهرهای جدید مصوب 16/10/1380)
شهرداری
شهرداری بنگاهی است ملی و دارای شخصیت حقوقی. (ماده 3 قانون تشکیل شهرداریها و انجمن شهرها و قصبات مصوب 4/5/1328)