رک. مقدمات حکمت

رک. عام استغراقی

( فقه )قانون عامی که تاریخ تصویب آن مؤخراز قانون خاص باشد عام مؤخر از خاص نامیده میشود چنانکه ماده 719 دادرسی مدنی( نسبت بمیزان خسارت تاخیر تادیه )عامی است که مؤخر است از ماده 562 قانون تجارت.

( فقه )عام مجموعی عامی است که حکم قانونی مربوط بآن برای همه افرادش یکجا و من حیث المجموع صدق میکند ودرباره یک یک افراد آن صدق نمی کند چنانکه درمثال مذکور درعام استغراقی ( رک. عام استغراقی )کلمه ((عملیات ))یک عام مجموعی است وحکم قانونی مربوط بأن ((احیاء عرفی )) است واین حکم یعنی احیاء درمورد هرعمل بسیطی صدق نمیکند بلکه مجموعه ای از اعمال که باهم جمع شوند مصداق احیاء عرفی زمین موات محسوب میشوند.

درلغت بمعنی شامل وضد خاص است و اکثریت مردم را گویند و خاص، طبقه صاحب دانش وهنررا گفته اند چنانکه خیام گوید: نابرده بصبح درطلب شامی چند ننهاده برون زخویشتن گاهی چند درکسوت خاص آمده عامی چند بدنام کننده نکونامی چند دراصطلاحات فقهاء مباحث مربوط به قواعد عام وخاص را گویند که هرچند از قواعد نسبتا لفظی است ولی فهم آنها الفباء استنباط است. ( رک. عموم)

رک. عموم و خصوص مطلق

رک. عموم وخصوص من وجه

(فقه- مدنی )دراصطلاح حقوق اداری اسلام مستخدم دولت را گویند وجمع آن عمال است مثلا عامل زکات یعنی مامور وصول زکات. (مدنی- فقه )درمعانی ذیل بکارمی رود: الف- عامل مزارعه که زارع است( ماده 519 ق- م ) ب- عامل مساقات (ماده 543 ق- م ) ج- عامل مضاربه که سود اگر است واسم دیگر آن مضارب است.( ماده 546 ق - م) د- عامل جعاله که طرف جاعل است (ماده 562 ق- م ) ه - بصورت جمع (عوامل) در باب مزارعه بکار می رود. (رک. عوامل) (تجارت - مدنی) عامل به کسی گفته میشود که از طرف دیگری و بنام او و برای او کاریا کارهائی را انجام میدهد خواه وکیل باشد خواه نماینده قانونی( مانند ولی قهری و وصی وقیم) این مفهوم ترجمه اصطلاح فرنگی mandataire است که درمقابل prepose بکار می رود ومعنی آن، عامل تابع است یعنی کسیکه کار معینی را و یا وظیفه معینی را تحت نظر دیگری انجام میدهد مانند کارمند دولت و یا کارگر که تحت نظرکارفرما کار می کند.

کسیکه واسطه بین بیمه گرو بیمه گذار است.

رک. عامل

( بین الملل عمومی )عامل وابسته به پست های سیاسی یا کنسولی که با نظر آنان و وابستگان بازرگانی، نمایندگی و بررسی امور اقتصادی را درحوزه ماموریتشان بعهده دارد. و از تجارکنونی یاقدیم انتخاب میشود.

(مدنی- فقه )کسیکه بمنظور دریافت اجرت مقرر درجعاله اقدام بکاری که پیشنهاد شده می کند.

( فقه) مامور وصول زکات را گویند.

کسیکه ماذون از طرف شخص (رسمی یا غیررسمی )دیگری در فروش جنس یا اجناس معینی است مانند عامل فروش قند وشکر.

( مدنی- فقه )زارع را درعقد مزارعه عامل مزارعه گویند.

( مدنی- فقه) کسیکه درعقد مساقات درختان میوه را برای نگهداری وآبیاری از مالک آن میگیرد.

( مدنی- فقه )کسیکه سرمایه را ازدیگری برای تجارت درعقد مضاربه میگیرد.

( فقه) اهل سنت و جماعت را گویند. در مقابل خاصه (شیعه )استعمال میشود.

هر مقرر شرعی که غرض اهم ازآن امور اخروی باشد چه بصورت جلب منفعت باشد وچه بصورت دفع ضرر.کفارات هم جزء عبادات می باشند. عبادت باین معنی در مقابل معامله به معنی اعم استعمال میشود که عبارت است از هر مقرر شرعی که غرض اهم آن امور دنیوی باشد. ( رک. معامله )

( دادرسی )قسمت اخیر رسیدگی که تصمیم دادگاه را منعکس می کند و عنوان chose jugee را دارد. درمقابل مقدمه حکم motifs بکار می رود که شامل اسباب موجه حکم است.