ترمینولوژی
حرف م
محاسبات ملی
منظور بیان آماری کلیه فعالیتهای اقتصادی کشور طی یک دوره زمانی میباشد. (بند د ماده 1 قانون مرکز آمار ایران مصوب 10/11/1353)
محاکم اختصاصی
محاکم اختصاصی آن است که به هیچ امری حق رسیدگی ندارد غیر آنچه قانون صراحتاً اجازه داده است مثل محاکم تجارت. (ماده 4 قانون اصول تشکیلات عدلیه مصوب 27/4/1307)
محاکم اختصاصی
محاکم اختصاصی آن است که به هیچ امری حق رسیدگی را ندارد غیر آنچه قانون صراحتاً اجازه داده است مثل محاکم تجارت و نظامی و غیرها که تشکیلات و ترتیبات آنها به موجب قانون علیحده معین میشود. (ماده 4 قانون اصول تشکیلات عدلیه و محاضر شرعیه و حکام صلحیه مصوب 26/4/1290)
محاکم تجارت
محاکم تجارت به امور راجعه به معاملات تجارتی که طرفین یا یک طرف آن تاجر باشند رسیدگی مینماید (معاملات تجاری عبارت از نقل و انتقالی است که غرض از آن صرف انتفاع باشد). (ماده 23 قانون محاکم تجارت مصوب 15/4/1294)
محاکم عمومی
محاکم عمومی آن است که حق رسیدگی به تمام دعاوی دارد غیر آنچه قانون صراحتاً استثنا کرده است. (ماده 3 قانون اصول تشکیلات عدلیه مصوب 27/4/1307)
محاکم عمومی
محاکم عدلیه بر دو نوع است: عمومی و اختصاصی. (ماده 1 قانون اصول تشکیلات عدلیه و محاضر شرعیه و حکام صلحیه مصوب 26/4/1290)
محتکر
هر کس مواد غذایی موضوع بند الف ماده 1 را احتکار نماید محتکر محسوب شده... (از ماده 2 قانون تشدید مجازات محتکران و گرانفروشان مصوب 23/1/1367)
محتکر
هر کس کالاهای مورد احتیاج ضروری عامه را که زیاده از مصرف خود داشته باشد و برای جلوگیری از فروش به دولت یا مردم پنهان کند محتکر محسوب شده. (از ماده 1 قانون راجع به جلوگیری از احتکار مصوب 27/12/1320)
محجور
مقصود از محجور در این قانون مجنون یا سفیه است که حجرش متصل به صغر باشد. (تبصره 1 قانون خصانت فرزندان صغیر یا به مادران آنها مصوب 6/5/1364)
محجور
اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند: 1- صغار، 2- اشخاص غیر رشید، 3- مجانین. (ماده 1207 قانون مدنی)
محدوده آبریز تهران
از نظر این قانون محدوده آبریز تهران شامل منطقه آبریز غربی رودخانه حبله رود گرمسار و منطقه آبریز شرقی رودخانه زیاران و کلیه مناطق آبریز رودخانههای دماوند،جاجرود، شاهآباد، دربند، اوین، فرحزاد، کن، کرج، کردان بوده و حدود آن عبارت است از: شمالاً: خطالرأس کوههای البرز که آب آن به دشت کویر مرکزی جاری میشود. شرقاً: ساحل غربی رودخانه حبلهرود گرمسار. غرباً: ساحل شرقی رودخانه زیاران. جنوباً: خطوط ممتد از غرب به شرق از محل تقاطع رودخانه زیاران با رودخانه شور تا خط القعر دریاچه نمک به سمت غرب تا محل تقاطع با مسیر حبله رود گرمسار. (ردیف د بند 28 قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 17/12/1351)
محرومیت از حقوق اجتماعی
محرومیت از حقوق اجتماعی مستلزم عواقب ذیل است: 1- محرومیت از استخدام دولتی و استعمال نشانهای دولتی 2- محرومیت از حق انتخاب کردن و منتخب شدن خواه در مجالس مقننه و خواه در مؤسسه و انجمنهای اجتماعی از قبیل انجمنهای ایالاتی و ولایاتی و بلدی و غیره 3- محرومیت از عضویت هیأت منصفه و شغل مدیری و معلمی در مدارس و روزنامهنویسی و مصدقی و حکم یا شاهد تحقیق شدن. (ماده 15 قانون مجازات عمومی مصوب 7/11/1304)
محصلین (ارتش)
محصلین پرسنلی هستند که به منظور خدمت در کادر ثابت استخدام و قبل از انتصاب در یکی از مشاغل مندرج در این قانون در یکی از مؤسسات آموزشی به هزینه ارتش یا وزارت دفاع و سازمانهای وابسته به آنها مشغول تحصیل میباشند. (ماده 25 قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران مصوب 7/7/1366)
محقق
محقق در مرکز تحقیقاتی، به کسی اطلاق میشود که عضو هیأت علمی، پژوهشی در یک گروه پژوهشی یا آموزشی فعالیت پژوهشی میکند و وظایف و نحوه ارتقای او تابع مقررات هیأت علمی پژوهشی دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی خواهد بود. (بند 1 تعاریف و ضوابط تأسیس مراکز تحقیقاتی مصوب 21/1/1369 شورای عالی انقلاب فرهنگی)
محکمه صلحیه
محکمه صلحیه عبارت است از امین صلح و یک نفر فقیه که صلاحیت قطع و فصل دعاوی راجعه به محکمه صلح را در موارد امور شرعی داشته باشد، فقیه مذکور موسوم است به حاکم صلح. (ماده 20 قانون اصول تشکیلات عدلیه و محاضر شرعیه و حکام صلحیه مصوب 26/4/1290)
محکومیتهای مؤثرکیفری
مراد از محکومیتهای مؤثر کیفری مذکور در قوانین جزایی مصوب مجلس شورای اسلامی عبارت است از: الف) محکومیت به حد، ب) محکومیت به قطع عضو، ج) محکومیت لازمالاجرا به مجازات حبس از یک سال به بالا در جرائم عمدی، د) محکومیت به جزای نقدی به مبلغ دو میلیون ریال و بالاتر، هـ) سابقه محکومیت لازمالاجرا دو بار یا بیشتر به علت جرمهای عمدی مشابه با هر میزان مجازات. (ماده 1 قانون تعریف محکومیتهای مؤثر در قوانین جزایی مصوب 26/7/1366)
محل انباشت مواد (معدنی)
محلی است خارج از کارگاههای استخراج و تونلها و چاهها که مواد مستخرجه در آن جا انباشته میشود. (بند س ماده 1 قانون معادن مصوب 23/3/1377)
محل سکونت
مکانی است که شخص اظهار میدارد که در آن جا زندگی میکند. (بند ج ماده 1 آییننامه اجرایی قانون الزام اختصاص شماره ملی و کد پستی برای کلیه اتباع ایرانی مصوب 1/12/1378 هیأت وزیران)
محله
محله، مجموعه ساختمانهای مسکونی و خدماتی است که از لحاظ بافت اجتماعی ساکنانش خود را اهل آن محل میدانند و دارای محدوده معین است حدود محلههای شهر تابع تقسیمات شهرداری خواهد بود. (تبصره 2 ماده 4 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب 15/4/1362)
مخابرات
مقصود از مخابرات در این قانون عبارت است از انتقال و ارسال علائم و نوشتهها و تصاویر و صداها و هرگونه اطلاعات دیگر به وسیله سیم یا بیسیم یا نور یا هر رویه الکترومغناطیسی. (تبصره 1 ماده 1 قانون تأسیس شرکت مخابرات ایران مصوب 29/3/1350)