ترمینولوژی
حرف م
مدت عده وفات
عده وفات چه در دائم و چه در منقطع در هر حال چهار ماه و ده روز است مگر اینکه زن حامل باشد که در این صورت عده وفات تا موقع وضع حمل است مشروط بر اینکه فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد و الا مدت عده همان چهار ماه و ده روز خواهد بود. (ماده 1154 قانون مدنی)
مدتکار
مدتزمانیکهکارگرنیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار میدهد. (ماده 1 مقررات اشتغال نیروی انسانی بیمه و تأمین اجتماعی در مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران (به انضمامنامه اصلاحی شماره 34601- 6/4/1373 مصوب هیأت وزیران 19/2/1373)
مدت معالجه جانباز
مدت معالجه جانباز عبارت است از مدت زمانی که پس از مجروحیت جانباز در مراکز درمانی جبهه و پشت جبهه (اعم از پست امداد، اورژانس صحرایی، بیمارستان صحرایی بیمارستانهای شهری و بیمارستانهای خارج از کشور) و همچنین مدت زمانی که طبق تشخیص پزشک، جانباز به عنوان استراحت پزشکی در منزل سپری نموده است. (بند 1 ماده 1 آییننامه موضوع تبصره (2) ماده (8) قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی مصوب 15/10/1370 هیأت وزیران)
مدت مناقصه
مدت مناقصه عبارت است از فاصله زمانی بین روزی که دستگاه مناقصهگزار اسناد و مدارک مناقصه را آماده تحویل اعلام میکند و پایان روز قبل از تاریخ تسلیم پیشنهادها. (ماده 13 آییننامه تشخیص صلاحیت و ارجاع کار به پیمانکاران مصوب 6/6/1367 هیأت وزیران)
مدرسه
در این آییننامه کلمه مدرسه به کودکستان، دبستان، دبیرستان، هنرستان و آموزشگاه حرفهای اطلاق میشود. (تبصره ماده 1 آییننامه الغاء اجازه تأسیس مدارس غیردولتی مصوب 23/7/1348)
مدرسه
مکتب و مدرسه عبارت است از تأسیساتی که برای تربیت اخلاقی و علمی و بدنی ابناء نوع دایر میگردد. (ماده 1 قانون اساسی معارف مصوب 9/8/1290)
مدرسه رسمی
مکاتب و مدارس بر دو قسمت است رسمی و غیررسمی: رسمی آن است که از طرف دولت دایر شده باشد- غیررسمی آن است که بانی مخصوص داشته باشد. (ماده 8 قانون اساسی معارف مصوب 9/8/1290)
مدرسه عالی شهید مطهری
مدرسه عالی شهید مطهری که در این اساسنامه، مدرسه عالی خوانده میشود، مؤسسهای است آموزشی و پژوهشی که در رشتههای علوم و معارف اسلامی و بر طبق این اساسنامه فعالیت میکند، اداره میشود. (ماده 1 اساسنامه مدرسه عالی شهید مطهری مصوب 5/2/1374 شورای عالی انقلاب فرهنگی)
مدرسه غیررسمی
مکاتب و مدارس بر دو قسمت است رسمی و غیررسمی: رسمی آن است که از طرف دولت دایر شده باشد- غیررسمی آن است که بانی مخصوص داشته باشد. (ماده 8 قانون اساسی معارف مصوب 9/8/1290)
مدرک حکم محکمه
مدرک حکم محکمه دلایل کتبی است که طرفین به محکمه تقدیم میکنند و همچنین دلایل شفاهی آنان که در حین مذاکره شفاهی اظهار میدارند و در صورت مجلس نوشته شده به امضای طرفین میرسد. (ماده 245 قوانین موقتی اصول محاکمات حقوقی مصوب 18/8/1290)
مدعیان عمومی
مدعیان عمومی صاحبمنصبانی هستند که برای حفظ حقوق عامه و نظارت در اجرای قوانین موافق مقررات قانونی انجام وظیفه مینمایند. (ماده 49 قانون اصول تشکیلات عدلیه مصوب 27/4/1307)
مدعی خصوصی
شخصی که از وقوع جرمی متحمل ضرر و زیان شده و یا حقی از قبیل قصاص و قذف پیدا کرده و آن را مطالبه میکند مدعی خصوصی و شاکی نامیده میشود. ضرر و زیان قابل مطالبه به شرح ذیل میباشد: 1- ضرر و زیانهای مادی که در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است، 2- منافعی که ممکن الحصول بوده و در اثر ارتکاب جرم، مدعی خصوصی از آن محروم و متضرر میشود. (ماده 9 قانون آییندادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب 28/6/1378)
مدعی خصوصی
شخصی که از وقوع جرمی متحمل ضرر و زیان میشود و به تبع ادعای دادستان مطالبه ضرر و زیان میکند مدعی خصوصی است و مادام که دادخواست ضرر و زیان تسلیم نکرده شاکی خصوصی نامیده میشود. ضرر و زیانی که قابل مطالبه است به شرح ذیل میباشد: 1- ضرر و زیانهای مادی که در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است، 2- ضرر و زیان معنوی که عبارت است از کسر حیثیت یا اعتبار اشخاص یا صدمات روحی، 3- منافعی که ممکن الحصول بوده و در اثر ارتکاب جرم مدعی خصوصی از آن محروم میشود. (ماده 9 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از مواد آیین دادرسی کیفری مصوب 30/11/1335)
مدعیخصوصی
شخصیکه از وقوع جرمی متحمل ضرر و زیانی(یعنیخسارتمالی) شده است و در ضمن ادعای عمومی (از طرف مدعی العموم) مطالبه غرامت و خسارت میکند مدعی خصوصی محسوب میشود. (ماده 9 قوانین موقتی محاکمات جزایی (آییندادرسی کیفری) مصوب 30/5/1291)
مدعیهای عمومی
مدعیهای عمومی عبارتند از هیأتی از رؤسا ضابطین عدلیه که در موارد مقرره قانونی در محاکم عدلیه حاضر بوده وظایف خود را نسبت به حفظ حقوق عامه و نظارت اجرای قوانین انجام میدهند. (ماده 108 قانون اصول تشکیلات عدلیه و محاضر شرعیه و حکام صلحیه مصوب 26/4/1290)
مذاکرات مجلس
مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود. در شرایط اضطراری، در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای رئیس جمهور یا یکی از وزرا یا ده نفر از نمایندگان، جلسه غیرعلنی تشکیل میشود. مصوبات جلسه غیرعلنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از برطرف شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر گردد. (اصل 69 قانون اساسی)
مراتع
زمینهایی است اعم از کوه و دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوششی از نباتات علوفهای خودرو بوده و با توجه به سابقه چرا عرفاً، مرتع شناخته شود. اراضی آیش گرچه پوشش نباتات و علوفهای داشته باشند مشمول تعریف مرتع نیستند. چنانچه مرتع دارای درختان جنگلی خودرو باشد مرتع مشجر نامیده میشود. (ردیف ب بند 7 ماده 1 آییننامه اجرایی لایحه قانونی اصلاح لایحه قانونی واگذاری و احیای اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران مصوب 31/2/1359 شورای انقلاب)
مراتع ملی غیرمشجر
به زمین اعم از کوه و دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوشش از نباتات خودرو بوده و با توجه به سابقه چرا، عرفاً مرتع شناخته شود، مشروط به اینکه ملی شده باشند. زمینهایی که آیش زراعتند هر چند دارای پوشش نباتات علوفهای خودرو باشند مشمول تعریف مرتع نیستند. (بند ب ماده 1 آییننامه اجرایی قانون اصلاح ماده 34 قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع مصوب 14/3/1354 و الحاق چند تبصره به آن مصوب 2/7/1374 هیأت وزیران)
مراسلات پستی
مراسلات پستی عبارت است از نامه، کارت پستی، مطبوعات، بستههای کوچک، نمونههای تجاری، فتوپست، نوار و صفحه پر شده و همانند و مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان. (ماده 345 آییننامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب 20/1/1351)
مراسلات پستی
مراسلات پستی عبارتند از: نامهها- کارتهای پستی ساده و با جواب- اوراق معامله و کار مطبوعات و مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان و نمونههای تجارتی و بستههای کوچک و مرسولاتی که نام فتوپست را دارا میباشند. (ماده 48 قانون مربوط به قرارداد پستی جهانی و موافقتنامه منعقده میان سازمان ملل متحد و اتحاد پستی جهانی مصوب 24/9/1342)