(مدنی- فقه) نمائات ومنافع مال معین، درهمین معنی حدیث ((الخراج بالضمان)) گفته شده است معنی حدیث این است: نمائات و منافع یک مال ازآن کسی است که تلف آن مال ازدارائی اومحسوب است (فقه) الف- بهره اراضی خراجیه (رک. ارض خراجی) را گویند که به بیت المال داده میشود. ب- مالیات مخصوص اراضی که دولت اسلام ازمسلمین یا اجانب تحت مقررات معین میگرفت. در این اصطلاح لغت ((مقاسمه)) هم استعمال شده است. (تاریخ حقوق) درحقوق اداری سابق ما بمعنی باج و مالیات است (کس نیاید بخانه درویش - که خراج زمین و باغ بده)

(تاریخ حقوق) مالیات را که دولت از مردم می گرفت در قدیم خراج سلطان می گفتند. نیم آگه از اصل و فرع خراج همی غلطم اندر میان دواج (جامع الشتات - صفحه 327)

وزنی معادل سیصد کیلوگرم این زمان را گویند.

رک. معامله زنان

(مدنی- فقه) کسیکه در عقد بیع ,قبول عقد می کند و عوض می دهد. خواه عوض پول باشد خواه جنس.

مشتری در بیع شرط را خریدار شرطی و مشتری شرطی مینامند. یعنی خریدار در معامله شرطی.

رئیس خزانه را گویند.

اداره خزانه داری دولتی را گویند.

(مدنی – فقه) الف - مالی که باید ازطرف کسیکه باعث ایراد ضرر مالی بدیگری شده بمتضرر داده شود. ب- زیان وارد شده را هم خسارت میگویند. برای صدق مفهوم خسارت باید تجاوز بمال غیر (مستقیمآ یا غیر مستقیم) صورت گرفته باشد (رک. تجاوز) در اینصورت قصد تخلف از یکی از مقررات جاری کشور شرط تحقق خسارت است مثل اینکه کسی قرار دادی منعقد کند و در انجام تعهد خود تاخیرنماید (ماده 221 ق – م) این شرط از مواد 720 - 721 آئین دادرسی مدنی فهمیده میشود و فهم عرف هم آنرا تایید می کند. خسارت باین معنی خسارت حقیقی است. خسارت حکمی در موردی است که قصد تخلف وجود ندارد ولی قانون آنرا در حکم خسارت دانسته است (ماده 221 ق- م) اتلاف مال غیر بدون قصد نیز منشاء خسارت میباشد (ماده 328 ق- م)

(مدنی) هرگاه خواسته، خسارت باشد دیرکرد در پرداخت این خسارت سبب حق مطالبه خسارت دیرکرد نمی شود زیرا این خسارت از خسارت است که قابل مطالبه نیست (ماده 713 آئین دادرسی مدنی) معذلک در پاره ای از موارد قانون خسارت ازخسارت را تجویز کرده است مانند خسارت تأخیر تادیه مخارج واخواست. ماده 304 قانون تجارت. (رک. ربح در ربح)

(مدنی) بمعنی خسارت تأخیر تادیه است. (رک. خسارت تاخیر تأدیه)

(مدنی) این خسارت در موقعی حاصل میشود که موضوع تعهد پرداخت وجه نقد نباشد (ماده 727 آئین دادرسی مدنی - ماده 221- 222- 226- 227- 229 ق – م)

(مدنی) خسارتی است که از بابت دیر پرداخت وجه نقد از طرف مدیون باید بدائن داده شود (ماده 719 آئین دادرسی مدنی - ماده 228 ق- م) خسارت تاخیر تادیه از مصادیق ((ربح پول)) است که در اصطلاحات عامیانهنزول به آن گفته میشود.

(مدنی) اگر برات واخواست شده باشد خسارت بالا از تاریخ واخواست والا از تاریخ دادخواست حساب میشود (ماده 304 قانون تجارت)

(مدنی) این خسارت از تاریخ تقدیم دادخواست قابل مطالبه است. ماده 304 قانون تجارت.

(آئین دادرسی مدنی) عبارت است ازهزینه دادرسی وحق الوکاله وکیل و هزینه های دیگری که مستقیما مربوط بدادرسی بوده و برای اثبات دعوی یا دفاع لازم است از قبیل حق الزحمه کارشناس و هزینه تحقیقات محلی و غیره (ماده 717 آئین دادرسی مدنی) هزینه هائی که برای اثبات دعوی یا دفاع ضرورت نداشته است مشمول عنوان خسارت دادرسی نیست ماده 718 دادرحسی مدنی. خسارت دادرسی از حیث مورد اعم از ((هزینه دادرسی)) است. (رک. هزینهء دادرسی)

(مدنی) بمعنی خسارت تاخیر تأدیه است. (رک. خسارت تاخیر تادیه)

(مدنی) بمعنی خسارت حاصل از عدم انجام تعهد است در غیر مورد پرداخت وجه نقد (ماده 727 آئین دادرسی مدنی ماده 221- 222- 226- 227- 229 ق- م) مورد خسارت تأخیر انجام تعهد نیزعینا مورد بالا است.

(مدنی- فقه) خسارت ناشی از قصد مانند خسارت حاصل ازغصب مال غیر یا اتلاف مال از روی عمد (ماده 308- 328 ق – م)

(مدنی- فقه) خسارتی که بدون قصد وارد گردد مانند اثبات ید برمال غیر بدون مجوز که منشاء خسارت شود (ذیل ماده 308 ق- م) و اتلاف مال غیر بدون قصد (ماده 328 ق- م) و یا از روی بی مبالاتی و غفلت( که تسبیب نامیده میشود) ماده 331 قانون مدنی.